Bazı Şeyler Olduğundan Daha Fazlasıdır: Cumhuriyet

Toplumsal bellek… Ortak paydalar gibi farklı hususların varlığından da oluşabilir. Hatta tüm kesimler için aynı şeyi ifade de edebilir… Tarih farklı coğrafyalarda bu belleğin ürünleriyle dolu, tıpkı Anadolu coğrafyasında olduğu gibi… Her biri kendi içinde farklı yaşanmışlıkları, temsiliyetleri barındıran Sivas, Erzurum, Diyarbakır, İstanbul, Van ve tabi ki Ankara misali; her biri birer hafızadır… Sadece kentler değil, bazen kültür bazen olgular bazen kişiler ve bazen de kavramlar kentlerin gördüğü bu işlevi yerine getirir. Ancak bu işlevin mahiyeti, kente, kişiye, olguya ya da bunlara benzer şeylere nasıl bir anlam yüklendiği; o şeye dair bilgiye bağlı olarak değişebilmektedir.

Yıllarca sürmüş savaşlar, cehalet ve eğitimsizlik gibi onlarca etmenin izini taşıyan bir toplumda Cumhuriyet; Hâkimiyet bilâ kaydu şart milletindir’e sıkıştırılmış bir siyasal egemenlik ve karar merci olarak meclis kararlarının toplumsal menfaate tekabülü şeklinde anlam kazandı. Aynı zamanda günümüz siyasal işleyişinin kodlarından birini oluşturan bu kabul, bir yandan dönemin kısıtlılıkları bir yandan düşünsel sınırlarının mahiyeti nedeniyle demokratikliği içermediği gibi demokrasi seçme ve seçilebilmeye indirgenmiştir… Siyasal kültürümüzde bu husus ve siyasal iktidarı kazanma hırsını içeren manzaralar baskın olsa da Cumhuriyet bundan daha fazlasıdır bu coğrafya açısından… Siyasal, iktisadî, sosyal ve kültürel bakımdan belirli gelişimin olduğu toplumlarda Cumhuriyet iradelerinin şekillenmesinde toplumun payı yadsınamaz. Bizim için ise Cumhuriyet’in manası tam da bu noktada belirginleşmektedir… Cumhuriyet bu memlekette demokratik siyasal ve toplumsal yapıyı inşa edebilmenin kilometre taşıdır. Daha önemlisi, laik toplum yurttaşlık bilinci kadar cinsiyet eşitliği, kadının toplumda görünürlüğü, kadın-erkek eşitliği, düşünce özgürlüğü ve fırsat eşitliğidir… Toplumun farklı katmanlarında ve farklı tonlarında kendisini gösteren geleneksel algı ve değerlerin günümüzdeki yansımaları dikkate alındığında Cumhuriyet’in bu memleketteki kıymeti harbiyesi daha da belirginlik kazanmaktadır…

Toplumsal bellek olarak Cumhuriyet… Basit bir kelime değil, bir toplum adına gelecek kuşakların hayatını her açıdan ileriye taşıyabilmeye dair olan her şeye mukabil bir harekettir. "Türkiye Cumhuriyeti şeyhler dervişler müritler memleketi olamaz" ve "Efendiler; yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz" denilen; kökleri geçmişe uzanan bu serüvenin oluşmasında ve başta bağımsızlık mücadelesinde yer alanlarla sonrasında düşünsel öngörüleriyle katkı sunan bizatihi Gazi Mustafa Kemal’in imzasını taşıyan Cumhuriyet kutlu olsun… Saygıyla…

Yorumlar (0)