İSTİDAT (CEVHER) KEŞFİ

Doç. Dr. Mehmet ULUTAŞ

ulutasmehmet@gmail.com

Bireyin gelişimi eğitim biliminin temel konusudur. Bu gelişimin nasıl olması gerektiğiyle ilgili aslında birçok kuram bulunmaktadır. Ancak temel felsefenin kişinin kendi yetenekleri doğrultusunda olması gerektiğidir. Türk Milli Eğitim Sisteminin temel amaçlarında ve ilkelerinde sürekli geçen bir kavram bu yazının konusu. Amaçların üçüncü maddesi aynen şu şekildedir:

“İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak”

Maddenin başında yer alan “ilgi, istidat ve kabiliyet” ifadeleri sadece bu amaç ifadesinde değil birçok ilkede de yer almaktadır. Derslerde öğrencilerime istidat nedir diye sorduğumda “yetenek” yanıtını alıyorum. Google’a yazdığınızda da bu kavramla ilgili “yetenek” şeklinde yanıt alınmaktadır.

Arapça bir kelime olan istidat aslında bireyin içindeki gizil gücü vurgulamaktadır. Bu gizil gücü günümüzde daha çok potansiyel ya da cevher kelimeleri ile ifade etmekteyiz. Başarılı eğitim sistemleri öğrencilerinin cevherlerini ortaya çıkarmadaki becerileriyle dikkat çekmektedir. Bizim de amacımızda ve ilkelerimizde yer almakla birlikte çoğu zaman bilinmeyen, farkında olunmayan bir kavramdır istidat. İstidat her bireyin kendini keşfettiği yolculuk olarak da adlandırılabilir. Önemli olan bireyin kendini tanıması ve ilgi duyduğu alanda gelişmesiyle ortaya çıkan cevheridir.

Nasıl yer altından çıkarılan saklı değerli madenler cevher ile tanımlanıyorsa insanın da yeteneklerinin derinlerinde saklı olan bu değerin keşfedilmesi gerekmektedir. Bu keşif hem bireyin kendini daha iyi tanımasına, hayatının amacını görmesine dolayısıyla seveceği bir işi yapmasına, böylelikle hem mutluluğu bulmasına, hem de toplum mutluluğuna katkı yapmasına yardımcı olacaktır. Eğitim sistemimizin de temel isteği de şüphesiz budur. Ancak bu durum maalesef bilinmemekte, eğitim sistemimizin uygulama alanında da yer bulamamaktadır.

Cevherin ortaya çıkarılması için öncelikle bilgi, istek ve çaba gerekmektedir. Eğitim sistemimizin başarılı olabilmesi için bu üç yeterlilik sağlanmalıdır. Öğretmen yetiştirirken de bunun üzerinde durulması gerekmektedir. Eğitim, iş dünyası, sanat ve spor gibi farklı alanlarda, istidatlarının farkına varan bireyler, sadece kendi hayatlarını değil, tüm toplumu olumlu yönde etkilemektedir. İşte bu bizlere insanın sahip olduğu potansiyelin, doğru şekilde yönlendirildiğinde nasıl devrim niteliğinde değişimlere yol açabileceğini göstermektedir.

Evet bir bireyin içindeki cevher nasıl keşfedilir? Öncelikle çocuk sahibi olmak isteyen anne babalara gerekli eğitimlerle bir bebeğin sağlıklı olarak nasıl hayata gelmesi gerektiği, doğum sonrası nasıl doğru şekilde büyütülmesi ve yeteneklerinin nasıl keşfedilmesi gerektiği kazandırılmalıdır. Okul öncesi kurumlarımızda çocuklarımızın yeteneklerini keşfedilecek ortamlar sunulması, bu doğrultuda öğretmenlerimizin bilgilendirilmesi ve bu doğrultuda teşvik edilmesi gerekmektedir. Okul öncesinden ilkokula geçişle birlikte her çocuğun not alınmış bilgileri ilkokula aktarılmalı ve hem sınıf öğretmeni hem de aile ile birlikte hareket edilerek çocuklarımızın cevherlerine yönelik gelişim ve yönlendirme uygulamalarında bulunulması gerekmektedir. Gelişen teknoloji ve değişen eğitim sistemleri, insanların sahip olduğu istidatları keşfetmelerine olanak tanıyor. Eskiden, “bana öğretmenim ne verir, ben de ona göre yol alırım” yaklaşımı yaygındı. Ancak günümüzde, bireylerin kendi ilgi alanlarını ve yeteneklerini keşfetmesi, daha fazla destekleniyor. Örneğin, çevrimiçi eğitim platformları ve dijital dersler, öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesini sağlayarak istidatlarını geliştirmelerine fırsat tanımaktadır. Milyonlarca çocuk ve genç, internet sayesinde bilim, sanat, yazılım geliştirme veya müzik gibi alanlarda yeteneklerini keşfedip, geliştirebilmektedir. Bu süreçte, çocukların sınıf dışında eğitim aldıkları her an, potansiyellerinin farkına varmalarına ve bu potansiyellerini dünyaya göstermelerine yardımcı olabilmektedir.

Spor müsabakalarını izleyenler, haber okuyanlar, güncel hayatla ilgili olanlar mutlaka duymuşlardır: “Spora 4 yaşında başladı”, “Piyano çalmaya 6 yaşında başladı”, “Matematik konusunda küçük yaşta başarı sağladı” gibi bilgiler hep bize keşfi doğru yapılmış ve geleceğin de başarılı olmuş bireylerini anlatmaktadır. Özellikle sanat ve spor, insanların istidatlarını en belirgin şekilde sergileyebildikleri alanlardır. Bir ressam, bir müzisyen ya da bir sporcunun yeteneği, bazen yıllar süren eğitim ve çaba ile ortaya çıkar. Ancak bazen, bu yetenekler sadece doğru zamanda doğru ortamda bulunduklarında fark edilir. Mesela, çocukluğunda müzikle ilgilenen ama bir şekilde başka alanlarda kariyer yapan bir birey, bir gün sahneye çıkarak tüm dünyaya müziğin içindeki potansiyelini gösterebilir. Bir diğer örnek ise sporcular üzerinden verilebilir. Messi’nin futbol yeteneği, doğuştan gelen bir istidat olabilir, ancak bu yetenek, Barcelona’nın altyapısındaki doğru eğitimle birleşerek onu dünyanın en iyilerinden biri yapmıştır. Bu örnek, istidatların keşfi ve doğru yönlendirilmesiyle insanların ne kadar büyük başarılara imza atabileceğini bizlere göstermektedir.

Peki, bizler, sıradan insanlar olarak kendi istidatlarımızı nasıl keşfederiz? Bu sorunun cevabı aslında çok basittir: Kendimizi tanımak. Bazen, iş hayatı ve günlük koşuşturma içerisinde bu potansiyeli fark etmek zor olabilir. Ancak, biraz durup düşünmek, ilgi duyduğumuz şeylere odaklanmak ve cesaretle adım atmak, istidatlarımızı keşfetmemizi sağlar. Mesela, bir kişi sevdiği şeyleri yaparak başlayabilir. Her gün okuduğu kitaplar, yazdığı makaleler, dinlediği müzik ya da yaptığı hobiler, onun potansiyelinin bir göstergesi olabilir. Aynı şekilde, iş dünyasında da çalışanlar, ilgi alanlarına uygun projelere yönelerek hem kendilerini hem de şirketlerini başarıya taşıyabilirler.

Sonuç olarak, istidat, sadece doğuştan gelen bir yetenek değil, aynı zamanda sürekli keşif ve gelişim sürecidir. Her birey, içindeki potansiyeli fark ettiğinde, ona yatırım yapar ve bu potansiyel, zamanla dünyaya yansır. Hem toplumlar hem de bireyler için en büyük değer, kendi istidatlarını keşfetmeleri ve bu istidatları geliştirerek daha iyi bir dünya yaratmalarına olanak sağlamaktır. Çünkü her insan, aslında kendi içinde bir yıldız taşır. Yeter ki o yıldızı fark edelim ve parlatmak için gereken adımları atalım.

Dünyada pek çok ünlü figür, istidatlarının farkına vararak ve bu potansiyellerini doğru şekilde yönlendirerek büyük başarılar elde etmiştir. İşte bazı dünya çapında bilinen ve istidatlarıyla fark yaratan örnekler:

Albert Einstein

Albert Einstein, dünyaca ünlü bir fizikçiydi ve doğuştan gelen matematiksel ve teorik düşünme istidatlarıyla tanınır. Einstein, zeka ve derin düşünme yeteneğini, Einstein’ın Görelilik Teorisi gibi devrim niteliğindeki buluşlarla göstermiştir. Ancak, eğitim hayatında oldukça zorlanmış ve okuldaki geleneksel eğitim sistemine uymamıştır. Bu bazen potansiyelinin ne kadar erken fark edilmediğini gösteren bir örnek olarak karşımıza çıkmaktadır.

Steve Jobs

Steve Jobs, teknoloji dünyasına damgasını vuran ve Apple'ı kurmakla dünyayı değiştiren bir isimdir. Steve Jobs’ın istidatları sadece teknoloji değil, aynı zamanda tasarım ve iş dünyasında büyük bir vizyona sahip olmasındandır. Jobs, sadece bir teknoloji geliştiricisi değil; aynı zamanda mükemmeliyetçi bir düşünür, bir tasarımcı ve tüketici ihtiyaçlarını önceden görebilen bir liderdir. İstidatları, onun Apple’ı kurarak insanları teknolojiye daha yakın hale getiren ürünler yaratmasını sağlamıştır. Jobs, iş dünyasında “kendi yolunu çizme” istidatlarının bir örneği olarak kabul edilir.

Michael Jordan

Michael Jordan, basketbol dünyasının en efsanevi oyuncularından biridir. Jordan’ın başarısı sadece fiziksel yeteneklerinden değil, aynı zamanda kararlılığından ve sahadaki stratejik zekasından kaynaklanmaktadır. Jordan’ın istidatları, basketbolun ötesinde, ona liderlik ve takım oyununu da öğretmiştir. Çocukluğunda uzun süreli başarısızlıklar yaşasa da, kendi yeteneklerine olan inancı ve azmi, onu sadece spor dünyasında değil, tüm dünyada bir efsane yapmıştır.

Usain Bolt

Jamaikalı sprinter Usain Bolt, hız alanında neredeyse herkesin bildiği bir isim. Bolt’un istidatları, doğuştan gelen fiziksel yetenekleri ve hızla birleşen güçlü bir psikolojik dayanıklılıkla şekillenmiştir. Olimpiyatlarda kazandığı altın madalyalar, onu dünya çapında tanınan bir sporcu yapmıştır. Bolt’un başarısı sadece doğal yeteneklerinden değil, yıllarca süren sıkı çalışmadan ve azimden kaynaklanmaktadır. Bu, istidatların doğru şekilde beslenmesi ve geliştirilmesiyle neler başarılabileceğini gösteren mükemmel bir örnek olabilir.

Marie Curie

Marie Curie, bilim dünyasında kadınların yerini yeniden şekillendiren ve Nobel ödülü kazanan ilk kadın bilim insanıdır. Fizik ve kimya alanlarındaki çalışmaları, atomun yapısını ve radyasyonu anlamamızda önemli bir adım atılmasına yardımcı olmuştur. Curie, araştırma alanındaki doğuştan gelen tutkusu ve derin bilimsel istidatları sayesinde bilimin evrimini etkilemiş ve birçok kadın bilim insanına ilham vermiştir.

Bill Gates

Microsoft’un kurucusu Bill Gates, teknoloji ve iş dünyasında yarattığı devrimle tanınan bir diğer örnektir. Gates’in bilgisayar yazılımlarına duyduğu ilgi ve bu alandaki doğal yetenekleri, ona geleceğini şekillendiren fırsatlar sunmuştur. Gates’in genç yaşlarda yazılım geliştirmeye olan ilgisi, onu dijital dünyada zirveye taşımıştır. Bugün dünya çapında büyük bir iş insanı ve hayır kurumlarıyla tanınan Gates, kendi istidatlarını geliştirerek hem iş dünyasında hem de toplumsal alanda önemli bir figür haline gelmiştir.

Oprah Winfrey

Oprah Winfrey, medya dünyasının en güçlü ve etkili isimlerinden biridir. Winfrey, zor bir çocukluk dönemi geçirmiş ve yaşadığı birçok zorluğa rağmen kendi içindeki potansiyeli keşfederek dünya çapında bir medya imparatorluğu kurmuştur. İnsanlarla empati kurma, onları anlamak ve toplumsal meselelerde sesini duyurmak gibi doğuştan gelen özellikleri, onu medya dünyasında benzersiz bir figür yapmıştır.

Dünyada birçok başarıya imza atmış isim, istidatlarını fark ederek ve doğru şekilde yönlendirerek büyük değişimlere sebep olmuştur. Ulu önderimiz Mustafa Kemal Atatürk de olmasaydı bizler de olmayacaktık. Nutuk’u okuyarak onun istidatını nasıl ortaya koyduğunu bizlere göstermektedir. İstidat, bazen bir başlangıçtır, bazen ise insanlığın hayatındaki büyük bir dönüşümün anahtarı olabilir. Önemli olan, bu potansiyeli fark etmek, beslemek ve onu doğru yönlendirmektir.

Her bireyin içindeki istidat, ne kadar küçücük de olsa, dünyada bir fark yaratma gücüne sahiptir. Yeter ki bu potansiyeli keşfedebilelim ve ona doğru şekilde yatırım yapalım. Türkiye’de istidatların keşfi ve geliştirilmesi konusunda son yıllarda önemli adımlar atılmaktadır. Hem kamu hem de özel sektör bu konuda çeşitli projeler yürütmektedir. Ancak, potansiyelini tam anlamıyla ortaya koyabilen bireylerin sayısının artması için yapılması gereken daha çok şey olduğu da açıktır. Türkiye’deki mevcut durumu ve neler yapılabileceğini şöyle sıralayabiliriz:

1. Eğitimde İstidatların Keşfi:

Türkiye’de eğitimin temel amacı, iyi vatandaş, iyi insan ve mutlu insan yetiştirme sürecidir. İlk yazımda da bundan bahsetmiştim. Eğitim sistemimizin amaçlarında ve ilkelerinde bahsedilen istidat şu uygulamalarla daha etkili keşfedilebilir:

- Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları: Her öğrencinin potansiyeli farklıdır. Eğitimde daha fazla kişiye özel rehberlik ve eğitim programları sunulması, öğrencilerin yeteneklerini erkenden keşfetmelerine yardımcı olabilir. Bu, onları yalnızca akademik alanda değil, sanat, spor, mühendislik gibi diğer alanlarda da başarılı olmaya teşvik eder.

- İlgili Alanlarda Erken Farkındalık: Matematik, bilim, sanat ve teknoloji gibi alanlarda yetenekli öğrencilerin erken yaşta fark edilip desteklenmesi gerekir. Bu sayede öğrenciler, potansiyellerini erken yaşta keşfederek, eğitim süreçlerini buna göre şekillendirebilirler.

2. Genç Girişimcilik ve İnovasyon Destek Programları:

Son yıllarda Türkiye’de genç girişimcilere yönelik birçok destek programı oluşturulmuştur. Gençlerin yaratıcı potansiyellerini ortaya koymalarını ve istidatlarını doğru alanlarda geliştirmelerini sağlamak için devletin ve özel sektörün bu tür projelere devam etmesi çok önemlidir. Örneğin:

- Teknoparklar ve Gençlik Merkezleri: Artık hemen hemen bütün şehirlerimizde kurulan Teknoparklar ve gençlik merkezleri, gençlerin teknoloji ve yazılım alanındaki istidatlarını keşfetmelerine olanak tanımaktadır. Bu merkezlerde, gençler projeler geliştirip, kendi başlangıç kariyer planlarını kurarak potansiyellerini en iyi şekilde değerlendirebilirler.

- Girişimcilik ve İnovasyon Yarışmaları: Türkiye'de, gençlerin yaratıcı fikirlerini hayata geçirmeleri için düzenlenen pek çok girişimcilik yarışması bulunmaktadır. Bu tür yarışmalar, gençlerin yenilikçi ve yaratıcı fikirlerle toplumda fark yaratmalarına olanak tanır. Devlet ve özel sektördeki bu desteklerin arttırılması, çok sayıda yeni istidatlı bireyin ortaya çıkmasını sağlamaktadır.

3. Sanat ve Kültür Alanında Yatırımlar:

Sanat ve kültür, bireylerin yaratıcı potansiyellerini ortaya koyduğu önemli alanlardır. Türkiye’de, özellikle son yıllarda kültür ve sanat alanındaki genç yeteneklerin daha fazla desteklenmesi gerektiği sıkça dile getirilmektedir. Bunun için şu adımlar atılabilir:

- Sanat Okulları ve Yetenek Geliştirme Merkezleri: Müzik, resim, tiyatro, dans gibi alanlarda gençlerin kendilerini geliştirebilecekleri merkezlerin arttırılması, bu yeteneklerin keşfedilmesinde önemli rol oynar. Devlet ve belediyeler, genç yetenekleri bu alanlarda destekleyebilir.

- Sanatçı Destek Programları: Sanatçıların yalnızca eğitim süreçlerinde değil, kariyerlerinin ilerleyen dönemlerinde de desteklenmesi gerekir. Genç sanatçılara yönelik burslar ve mentorluk programları düzenlenerek, onların potansiyellerini en iyi şekilde hayata geçirmeleri sağlanabilir.

4. Spor ve Fiziksel Yetenekler:

Spor, bir kişinin fiziksel istidatlarını geliştirebileceği en önemli alanlardan biridir. Türkiye’de gençlerin spor alanındaki potansiyelleri de artan bir şekilde keşfedilmeye başlanmıştır. Ancak bu alanda daha yapılması gereken çok şey vardır:

- Gençlik ve Spor Bakanlığı Projeleri: Türkiye'de her yıl, gençlerin yeteneklerini keşfetmeye yönelik çeşitli projeler ve spor kampanyaları düzenlenmektedir. Bu tür projeler, her yaştan çocuğun sporla tanışmasını sağlayarak, yetenekli bireylerin erken yaşta fark edilmesine olanak tanımaktadır.

- Yerel Spor Kulüpleri ve Okullarda Yetenek Tarama: Okullarda ve yerel kulüplerde, çocukların sporla tanışması ve hangi alanlarda yetenekli olduklarının keşfedilmesi için daha fazla fırsat sunulabilir. Futbol, basketbol, atletizm, yüzme gibi farklı spor dallarında çocukların yetenekleri erken yaşta keşfedilebilir.

5. Teknolojik Yetenekler ve Dijital Beceri Gelişimi:

Dijitalleşme, insanların kariyerleriyle ilgili istidatlarını geliştirme alanında yeni fırsatlar yaratmaktadır. Türkiye’de teknolojiye olan ilgi hızla artmaktadır ve bu eğilim, gençlerin dijital alandaki potansiyellerini en iyi şekilde geliştirebilmelerini sağlayabilir. Şu adımlar atılabilir:

- Dijital Eğitim Platformları ve Kodlama Eğitimi: Türkiye’de, özellikle son yıllarda dijital beceriler ve kodlama eğitimi veren kurslar ve platformlar yaygınlaşmıştır. Bu tür eğitimlerle, gençlerin dijital teknolojiler ve yazılım geliştirme konusundaki istidatları keşfedilip geliştirilebilir.

- Teknolojik Gelişim için Yatırım: Devlet, genç girişimcilerin yazılım, oyun geliştirme, yapay zeka ve robotik gibi teknolojilerde istidatlarını keşfetmelerine yardımcı olmak için özel projeler geliştirebilir.

Türkiye'de, istidatların keşfi ve geliştirilmesi konusunda büyük bir potansiyel bulunmaktadır. Ancak bu potansiyeli gerçeğe dönüştürmek için daha fazla sistematik çalışma ve destek mekanizması gerekmektedir. Eğitimde bireyselleştirilmiş programlar, spor ve sanat alanındaki destekler, genç girişimcilik teşvikleri ve dijital yeteneklerin gelişimi, Türkiye’deki gençlerin istidatlarını keşfetmesi ve en iyi şekilde kullanması için kritik öneme sahiptir. İstidatlarını fark eden bireyler, hem kişisel başarılarına ulaşacaklar hem de toplumu daha yaratıcı ve güçlü bir hale getirecektir.

İstidat, bir kişinin doğal yetenekleri ve potansiyelini keşfetme, geliştirme süreciyle ilgili derinlemesine anlayış kazanmak isteyenler için pek çok değerli kitap mevcuttur. Bu kitaplar, bireylerin kendi yeteneklerini fark etmeleri ve bu potansiyeli en iyi şekilde kullanabilmeleri adına ilham verici bilgiler sunmaktadır. İstidat ve potansiyel geliştirme üzerine Türkçe olarak okuyabileceğiniz bazı kitap önerileri:

1. "İçindeki Devi Uyandır" – Tony Robbins

Dünyaca ünlü yaşam koçu ve motivasyonel konuşmacı Tony Robbins, bu kitabında insanın içindeki potansiyeli nasıl ortaya çıkarabileceğini anlatmaktadır. Kitap, bireylerin kendilerini daha güçlü, motive ve başarılı hissetmelerini sağlayacak stratejiler sunar. İstidatların keşfi ve geliştirilmesi için ilham verici bir kaynaktır.

2. "Kendine İyi Davran" – Ruskin Bond

Ruskin Bond’un bu kitabı, içsel potansiyelimize ulaşma yolculuğunda kendimize nazik ve anlayışlı davranmanın önemini vurgulamaktadır. Kitap, hem kişisel gelişim hem de yaşamla barışık olma konusunda farklı bakış açıları sunmaktadır. İstidatlarınızı keşfetmek ve geliştirmek için kendinize karşı daha şefkatli olmanız gerektiğini hatırlatır.

3. "Başarıya Giden Yolda" – John C. Maxwell

John C. Maxwell, liderlik ve kişisel gelişim alanında oldukça tanınan bir yazardır. Bu kitabında, başarıya giden yolda uygulanması gereken temel adımları ve stratejileri anlatılmaktadır. Kitap, insanın potansiyelini fark etmesi ve buna uygun şekilde ilerlemesi için önemli ipuçları sunmaktadır.

4. "Zihinsel Güç: Beyninizi Hızlandırma ve Yaratıcı Düşünme Gücü" – Jim Kwik

Jim Kwik, zihinsel gelişim üzerine yazdığı bu kitapla, bireylerin beyinlerini nasıl daha verimli kullanabileceklerini ve yaratıcılıklarını nasıl artırabileceklerini anlatır. Kitap, zihinsel yeteneklerinizi geliştirme konusunda pratik öneriler sunarak, istidatları en üst düzeye çıkarmaya yönelik önemli bilgiler içermektedir.

5. "Gelişim İçin 7 Alışkanlık" – Stephen R. Covey

Stephen Covey’in “7 Alışkanlık” adlı eseri, kişisel gelişim ve liderlik üzerine önemli bir kitaptır. Covey, başarılı ve etkili olmanın temel alışkanlıklarını anlatırken, istidatları doğru şekilde kullanmak için gerekli zihniyet ve stratejileri de keşfeder. Bu kitap, hem kişisel hem profesyonel yaşamda başarılı olmak isteyenler için rehber niteliğindedir.

6. "Hayatınla Barış" – Neale Donald Walsch

Neale Donald Walsch, yaşamınızdaki istidatları keşfetmeniz için size rehberlik ederken, içsel barış ve dengeyi bulmanızın önemini anlatmaktadır. Kitap, bireylerin kendilerini keşfetmeleri ve potansiyellerine odaklanmaları için duygusal ve ruhsal bakış açıları sunmaktadır.

7. "Savaşçı" – Sean Swarner

Bir hayat mücadelesi kitabı olan "Savaşçı", kanser gibi ciddi bir hastalıktan hayatta kalan ve engelleri aşarak büyük başarılar elde eden Sean Swarner’ın ilham verici hikayesini anlatıyor. Bu kitap, hayatta karşımıza çıkan zorluklarla mücadele ederken, istidatlarımızı nasıl kullanabileceğimizi ve bu potansiyeli nasıl açığa çıkarabileceğimizi göstermektedir.

8. "İçsel Gücünüzü Keşfedin" – Robin Sharma

Robin Sharma, kişisel gelişim alanında oldukça bilinen bir yazardır. Bu kitabında, insanın içsel gücünü keşfetme ve bunu başarıya dönüştürme yollarını anlatılmaktadır. Kitap, kişinin içindeki potansiyeli en iyi şekilde kullanmasına yardımcı olacak stratejiler sunmakta.

9. "Kendini Keşfet" – Mark Manson

Mark Manson’ın bu kitabı, insanların hayatlarında gerçek başarıyı ve tatmini nasıl elde edebileceklerini anlatmaktadır. "İçsel istidat" konusuna derinlemesine girerek, bireylerin kendi potansiyellerini nasıl daha iyi anlayabileceklerini ve geliştirebileceklerini keşfetmektedir.

10. “Gücünü Kendinden Alan Çocuk” - William Stixrud ve Ned Johnson

Ünlü nöropsikolog Doktor William Stixrud ve çocukların hayatlarında harikalar yaratan bir eğitimci olan Ned Johnson, uzun yıllar çocuklarla birlikte çalıştıktan sonra, onların gelecekteki başarılarını ve nasıl bir yetişkine dönüşeceklerini etkileyen büyük bir şey keşfetmiştir: Stres. Çocukların sağlıklı gelişmesinin önündeki belki de en büyük engellerden biri zehirli stres. Panzehri ise çocukların sorumluluk alma ve kontrol becerilerini güçlendirmek.