ÇALINAN DİKKAT/JOHANN HARİ

Odaklanma ve dikkat yeteneğinin kötüleştiğini hisseden gazeteci Johann Hari , oğlunun da dikkat yeteneğinin yok olduğunu hissetmeye başlayınca bir şey yapmaya karar verir. Ona Graceland’ e gitmeyi önerir. Bir şartla.’’O gün telefonunu yalnızca bir kere, o da günün sonunda kullanabilirsin.”der. Oğlu da kabul eder.

Graceland’ ta size bir iPad veriyorlar, küçük kulaklıkları takıyorsunuz ve iPad ne yapmanız gerektiğini söylüyor. Graceland’ taki insanların seyahat ettikleri yeri göremeyişleri, kendisinde de gördüğü şeylerdi. Anı yaşama kabiliyetini kaybediyordu. Ve bundan nefret ediyordu.

İşte o zaman, bunun neden çoğumuzun başına geldiğini ve en önemlisi bunu nasıl çözebileceğini dünyanın önde gelen bilim insanlarından öğrenmek için bir yolculuğa çıkması gerektiğini anladı. Hari, dünyanın dört bir yanını dolaşarak 200 den fazla bilim insanıyla görüşerek bu konuda yapılan araştırmaları bir hikaye içerisinde akıcı bir şekilde anlatıyor Çalınan Dikkat kitabında. Odaklanma sorununa yol açan 12 bilimsel faktörü açıklıyor.

Sinirbilimcilerden bir Profesör insan beyni hakkında çok önemli bir gerçeği şöyle açıkladı: “Beyniniz, aynı anda yalnızca bir veya iki düşünce üretebilir.” Bu kadar. “Biz tek bir şeye odaklanabiliriz. Çok sınırlı bilişsel kapasitemiz var.” Ancak aynı anda birkaç şey yapabileceğimize, mesajlarla bölünürken bir makale yazabileceğimize inanıyoruz. Sinirbilimciler bunu incelediklerinde, “İleri geri değiştiriyorlar. Değişimi fark etmiyorlar çünkü beyinleri, kusursuz bir bilinç deneyimi vermek için bunu bir şekilde örtbas ediyor ama aslında yaptıkları şey, beyinlerini andan ana, görevden göreve değiştirmek ve yeniden yapılandırmaktır. Bunun bir bedeli var.” Aynı dikkat seviyesine ulaşmak 23 dakika alıyor.

Bu sürekli geçiş, odaklanma yeteneğinizi azaltıyor. Performansınız düşüyor ve yavaşlıyorsunuz.

Kültürümüzde “dikkat dağınıklığının bir sonucu olarak mükemmel bir bilişsel gerileme dalgası” çıktığına inanıyor. Bu, odaklanma becerimize hızla zarar veriyor. Bize dünyanın hızlandığı ve yetişemeyeceğimiz hissini veriyor. Bu soruna neden olan en önemli on iki faktörden biri.

Dikkat yeteneğimiz çöküyor. Bir genç, bir işe yalnızca ortalama 65 saniye odaklanıyor ve bir işçi yalnızca ortalama 3 dakika bir işle meşgul olabiliyor. Her yıl daha da kötüye gidiyor. Sebeplerin düşündüğümüzden daha karmaşık olduğunu keşfetti.

Bu sorun hakkındaki düşüncelerimizi kökten değiştirmemiz gerektiğini öğrendi. Bize bunun sadece kişisel iradesizlik olduğu söylendi, odaklanmakta zorlandığınızda sen zayıfsın dendi. Tembelsin. Disiplinsizsin. Aslında, dikkatimiz 12 büyük kuvvet tarafından bizden çalınıyor.

Çökmediğini -çalındığını- anladığınızda, çok farklı çözümler ortaya çıkıyor. Kendimizi suçlamayı bırakıp dikkatimizi çalan kuvvetleri ele almaya başlamalı ve onların bunu yapmaya devam etmelerini engellemeliyiz. Bunu bir dereceye kadar kişisel düzeyde, bir dereceye kadar kolektif olarak yapabiliriz.

Bu sorunu vekitapta yazdığı diğer sorunları iki düzeyde ele almamız gerektiğine inanıyor. Bunları savunma ve hücum olarak düşünüyor. Kendinizi ve çocuklarınızı olabildiğince kişisel düzeyde savunmanız gerekiyor. İzole bireyler olarak dikkatimizi ve çocuklarımızın dikkatini korumak için yapabileceğimiz şeyleri anlatıyor. Hari, bu değişikliklerden yana. Ama insanlara karşı gerçekten dürüst olmak istiyor, Bunların bizi ancak bir yere kadar götürebileceğini ve . bize bunu yapan güçlere karşı taarruza geçmenizi öneriyor.

Dünyanın en zeki mühendisleri, bütün günlerini bizi kendi sitelerine daha fazla çekmeyi sağlamak için çaba harcıyorlar. Bizim eğlencemiz onların yakıtı. Böylece bizi en çok neyin ilgilendirdiğini öğrenip onu acımasızca hedef alıyorlar. Sitelerinin sunduğu ödülleri arzulamanız için bizi eğitiyorlar. Bunlar küçük bir grup insan yüzünden oluyor ve birlikte bu insanları durdurabiliriz.

İster bir iş kurmak , ister iyi bir ebeveyn olmak veya gitar çalmayı öğrenmek olsun, hayatımızda başardığınız ve gurur duyduğumuz her şeyi düşünelim. Gurur duyduğun şey, büyük miktarda sürekli odaklanma ve dikkat gerektirir. Odaklanma, dikkat etme becerin bozulduğunda hedeflerine ulaşma becerin de bozulur. Sorunlarınızı çözme yeteneğiniz bozulur. Daha az yetkin olduğunuz için daha az yetersiz hissedersiniz. Dikkat, kendinizi en iyiye ulaştırma yeteneğinizin merkezinde yer alır.

Dikkat krizi neredeyse herkes tarafından yoğun hissediliyor. Kendi dikkatlerinin kötüleştiğini hissedebilirler. Çocuklarının odaklanamadığını görebilirler.

Hari, savunma ile ilgili çözüm örnekleri veriyor. Yaşam tarzımızı değiştirmemiz gerektiğini öneriyor.

Dikkatimizin dağılmadığını, bazı çok büyük kuvvetler tarafından çalındığını. ancak birlikte bunun üstesinden gelebileceğimizi söylüyor.

HÜLYA KANDEMİR YAVUZ