KARAR ANI: SÖZLEŞME HAZIRLAMADA KARAR ALANLARI

Fikir Yazıları - Prof. Dr. Yaşar Bilge

KARAR ANI

SÖZLEŞME HAZIRLAMADA KARAR ALANLARI

Günlük yaşantımızda düşüncelerimiz belirgin bir forma soktuğumuzda belli bir şemada sunma, açıklama durumuna gireriz. Bu şema için ağaç dalında olduğu gibi belli zamanlarda karar alma yükümlüğümüz bulunmakta. Bunu yapmadığımız anda düşünce ağacımız oluşmayacaktır. Bunu belirlemek suretiyle davranış geliştiririz. Yükümlü olarak hissettiğimiz konuda sözleşme yaparız. Bu sözleşmenin tarafları olarak sorumluluk altına gireriz. İşte bu sözleşmeyi hazırlamada belli standartlarımız olması gerekir. Bu standartları tanımlama ve geliştirme maksadıyla köşemizde yazılar hazırlayacağız. Şimdi ağaç dalımızın karar anlarına ait kısımları tanımlayarak süreç geliştirebiliriz. Bu kısımlar şunlardır:

1.Başlık: Konunun doğru veya yanlışlığına ait düzenleme bağlamı olduğundan konu başlığı çerçevedir. Çerçeve için uzun soluklu inceleme ve araştırma yapılır. Bu süreç kuluçka süreci olarak bilinir. Çok yönlü ve basamaklıdır.

2. Anahtar kelimeler: Karar almada ana rehber unsurudur. Bu basamaklı olduğundan sınır çerçevesinde “ Efradını Cami Ağyarını Mani” yi sağlar. Sınır içeriği tam yansıtılmalı ancak hariç durumları içermemeyi sağlayarak Husserl in paranteze alma olarak tanımladığı halin fenomenolojik çatısının oluşturulmasında gereklidir. Amaç kısmı ile gövdenin belirginleştirilmesi gereklidir.

3. Konunun değerlendirilmesi ve açıklanarak çalışılması davranış basamağına göre karar alınması ve uygulanmasını gerektirir. Kant a göre a) Neyi bilebilirim? b) Ne yapabilirim? c) Ne umabilirim? d) İnsan nedir? İle davranış belirginleştirilir.

4. Konuyla alakalı özün iç ve dış yapısı, öznel ve nesnel tarihi belirlenerek kayda geçilir. Özün ana yapısı çekirdeğin objektif ve sübjektif tanımlanmasını gerektirir. Bazı kısımların belirginleştirilmesi mümkün olmadığında bu alan şeyleştirerek açıklanır. Bu alan metafiziki niteliği itibariyle yoruma dayalıdır. Yorum alanı sözleşmenin zaman içinde kabulünü, değiştirilmesine veya reddine yol açar. Öngörülmesi mümkün olmadığından taahhütlerde bulunulur. Bu taahhütlerin anlaşılması zamanla olduğundan çatışma alanı olarak sürecin üzerinde sürekli bir tehdit oluşmasına vesile olur. Bu tehdit korku ve kaygı ile gerilim üzerinden sürecin devamı ile alakalı yönetim tarzının oluşturulmasında etkilidir.

5. Konunun gerekliği mutlak, zorunlu, olası olma durumuna göre takım çalışılan ürünün kalitesinde etkili sosyokültürel değer oluşturulur. Bu alan çatışma çekirdeğinin yönetiminde önemli olup anlaşılması için yoğun uğraş verilmesini gerektirir. Gerekçedir. Anlaşılması güç alandır. Kişi, kişilerarası bağlantı kalitesine göre güncelleme yapar. Güncellemenin sosyal yönü hep dikkatten kaçar. Bu açıdan Sokratik düşünceye göre muhatap olan diğerinin konumu belirginleştirmek için doğurtma usulü ile bakış açısı anlaşılır. Muhatabın açıklama soruları, ana konu belirleyicileri, varsayımları, kanıtları sorgulama, kaynakları değerlendirme, etki ve sonuçları ve kanaat değerlendirmeleri yapılır.

Hegel in tez, antitez sentezine göre de diyalektik yaklaşım gereklidir. Konunun yargılama boyutu Kant a göre sıralanarak değerlendirme yapılır. Nicelik (birlik, çokluk, bütünlük), nitelik (gerçeklik, olumsuzluk, sınırlama), bağıntı (töz/ilinek, nedensellik/bağımlılık, ortaklaşalık/etkileşim) ve kiplik (imkân/imkânsızlık, varlık/yokluk, zorunluluk/olumsallık) üzerinden sözleşmenin yargı düzeyi oluşturulur.

6. Sonuç: Gerekçe ile netleştirilerek ağaç ın yaşamı ile alakalı görüş netleştirilir.

7. Özet: Sözleşme ağacımızın netliğine göre kaynaklar belirtilir.

Bu alanla ilgili görüşümüzü açıklamaya ve ortak kültür oluşturma dileğimize devam edilmesine olan beklentilerimizin artması arzusu ile esen kalın.