DUYGU YÖNETİMİ-1

Dr. Cemil Kurt

Nedensellik ve Araştırma Gerekliliği

Eğitimde duyguların rolü, son yıllarda yapılan araştırmalarda giderek daha fazla ön plana çıkmaktadır. Geleneksel eğitim anlayışında genellikle bilişsel süreçler ve bilgi aktarımı odak noktası olurken, duyguların öğrenme üzerindeki etkisi sıklıkla göz ardı edilmiştir. Ancak, eğitimde duyguların göz ardı edilmesi, öğrencilerin öğrenme süreçlerinde potansiyellerinin tam anlamıyla ortaya çıkmasını engelleyebilir (Goleman, 1995). Bu araştırmanın temel nedeni, yalnızca öğrencilerin ve öğretmenlerin değil, aynı zamanda ebeveynlerin ve toplumun duygusal süreçlere bakış açısını da kapsayacak şekilde duyguların eğitimdeki rolünü daha ayrıntılı bir şekilde incelemektir.

Ebeveynler, çocuklarının duygusal ihtiyaçlarını anlamada ve desteklemede önemli bir role sahiptir. Aile ortamında duygusal farkındalığın ve sağlıklı duygusal etkileşimlerin eksikliği, çocuğun eğitim performansını ve duygusal gelişimini olumsuz etkileyebilir. Aynı şekilde toplumun duygulara dair yaklaşımı, bireylerin sosyal ilişkilerinden eğitim politikalarına kadar geniş bir yelpazede etkili olmaktadır. Toplumda duygusal zekâya verilen önemin artırılması, bireylerin daha sağlıklı ve başarılı bir yaşam sürmelerine katkıda bulunabilir (LeDoux, 1996).

Bu çalışma, duyguların biyolojik, psikolojik ve sosyal boyutlarını ele alarak, eğitimdeki etkilerini anlamayı ve öğretim süreçlerine duygusal zekânın entegrasyonunun önemini vurgulamayı hedeflemektedir. Ayrıca, ebeveynlerin ve toplumun duygusal süreçlere yaklaşımının nasıl şekillendiği ve bu durumun eğitim üzerindeki etkileri de araştırma kapsamında değerlendirilecektir. Bu çerçevede, eğitimde duygulara dair literatürdeki boşlukları doldurmak ve hem bireysel hem de toplumsal düzeyde duygu yönetiminin eğitim süreçlerine katkısını ortaya koymak amaçlanmaktadır.

Giriş

Eğitim, sadece bilgi ve beceri kazandırma süreci değil, aynı zamanda bireylerin duygusal, sosyal ve psikolojik gelişimlerine de yön veren bir alan olarak tanımlanabilir. Modern eğitim anlayışı, bireyin yalnızca zihinsel kapasitelerini değil, aynı zamanda duygusal zekâsını ve duygusal refahını da geliştirmeyi hedeflemektedir. Duygular, bireyin öğrenme süreçlerini etkileyen en temel faktörlerden biri olup, motivasyondan dikkat süresine, hafızadan problem çözme becerilerine kadar birçok alanda belirleyici bir rol oynar (Pekrun, 2006).

Bu çalışmada, "Eğitimde Duygu Yönetimi" kitabı için yürüttüğümüz çalışmaları özetleyerek, duyguların eğitim bağlamındaki önemine dair özet bir çerçeve sunmayı hedefledik. Öncelikle duyguların sınıflandırılması, duygusal zekâ ve eğitimde duyguların yönetimi gibi konular üzerinde yoğunlaştıracaktır. Bu süreç ile hem bireylerin öğrenme deneyimlerini iyileştirme hem de öğretmenlerin sınıf içi yönetim becerilerini geliştirme noktasında duyguların kritik bir öneme sahip olduğu vurgulanacaktır.

Eğitimde duyguların önemi, yalnızca akademik başarıyla sınırlı değildir. Duygusal farkındalığın ve düzenleme becerilerinin güçlü olduğu bireyler, sosyal ilişkilerde daha başarılı, duygusal dayanıklılığı yüksek ve genel anlamda daha tatmin edici bir yaşam sürdürebilmektedir (Mayer & Salovey, 1997). Bu çalışma, eğitimde duyguların biyolojik, psikolojik ve sosyal boyutlarını ele alarak, duygusal zekâ ve okul iklimi ile olan ilişkilerini detaylandırmayı, ebeveyn rollerinin bu sürece katkısının neler olacağını amaçlamaktadır.

1. Duygu Kavramı

1.1. Tanımı ve Temel Bileşenleri

Duygu, bireylerin bir durum, olay ya da düşünceye karşı verdikleri psikolojik ve fizyolojik tepkilerin bütünüdür. Duygular, biyolojik, psikolojik ve sosyal bileşenlerden oluşan karmaşık bir yapıya sahiptir. Biyolojik açıdan, duygular beynin limbik sistemi, özellikle de amigdala tarafından düzenlenir (LeDoux, 1996). Bu süreç, kalp atışı, solunum hızı ve hormonal değişiklikler gibi fizyolojik tepkilerle yakından bağlantılıdır. Psikolojik açıdan ise duygular, bireylerin algıları, geçmiş deneyimleri ve kişisel değerleriyle şekillenir. Sosyal açıdan, duygular, bireylerin çevreleriyle etkileşim kurmalarını ve sosyal bağlar geliştirmelerini sağlar. Empati gibi duygusal yetkinlikler, bireylerin başkalarının duygusal hallerini anlamalarına yardımcı olur ve sağlıklı sosyal ilişkiler kurmalarına olanak tanır (Hargreaves, 2000).

1.2. Eğitim Bağlamında Duyguların Rolü

Eğitimde duygular, öğrenme süreçlerini doğrudan etkileyen önemli bir faktördür. Olumlu duygular, öğrencilerin derse katılımını ve öğrenmeye karşı motivasyonlarını artırırken, olumsuz duygular, öğrenme süreçlerinde engeller oluşturabilir (Pekrun, 2006). Özellikle kaygı gibi duygular, öğrenmeyi hem olumlu hem de olumsuz yönde etkileyebilir. Öğrencinin kaygı düzeyinin optimum seviyede olması, konsantrasyonu artırabilirken, aşırı kaygı öğrenmeyi zorlaştırabilir. Duygular ayrıca öğrencilerin problem çözme ve karar verme süreçlerinde de kritik bir rol oynar. Eğitimde duygusal farkındalık, öğrencilerin akademik başarılarını iyileştirebilir, çünkü olumlu bir duygusal durum, öğrencilere daha etkili öğrenme fırsatları sunar.

1.3. Duygusal Zekâ ile İlişki

Duygusal zekâ, bireyin kendi duygularını anlama, yönetme ve başkalarının duygularını algılama becerisidir. Eğitim bağlamında duygusal zekâ, öğrencilerin ve öğretmenlerin daha etkili öğrenme deneyimleri yaşamasına yardımcı olur. Öğretmenler, duygusal zekâları yüksek olan bireyler olarak, sınıf ortamında pozitif bir iklim yaratmada önemli bir rol oynarlar. Öğrencilerin duygusal ihtiyaçlarını anlayabilen öğretmenler, sınıf içindeki ilişkileri daha sağlıklı bir şekilde yönetebilir ve öğrencilerin duygusal güvenliğini sağlama konusunda etkili olabilirler. Ayrıca, duygusal zekâsı yüksek öğretmenler, öğrencilerine rol model olabilir ve onların da duygusal zekâlarını geliştirmelerine yardımcı olabilir (Mayer & Salovey, 1997).

1.4. Duyguların Eğitim Sürecinde Şekillenmesi

Duygular, eğitim ortamındaki etkileşimler yoluyla şekillenir. Okul iklimi, öğrencilerin kendilerini güvende ve değerli hissetmelerini sağlayan bir atmosfer sunduğunda, olumlu duygusal gelişimi teşvik eder. Olumlu bir okul ortamı, öğrencilerin duygusal olarak rahat hissetmelerine olanak tanır ve bu da öğrenme süreçlerini daha etkili hale getirir (Hargreaves, 2000). Öğrenciler arasındaki sosyal etkileşimler de duygusal gelişimi etkiler. Empatik ve destekleyici bir arkadaş çevresi, öğrencilerin duygusal zekâlarını geliştirmelerine yardımcı olabilir. Ayrıca, öğretmen-öğrenci ilişkileri, öğrencilerin duygusal sağlığını etkileyen önemli bir faktördür. Öğretmenlerin öğrencilerle kurduğu güvenli ve anlayışlı ilişkiler, öğrencilerin duygusal olarak güvende hissetmelerini sağlar ve öğrenmeye daha açık hale gelmelerine katkı sunar (Pekrun, 2006).

Not: Araştırma yazımız devam edecek...

Kaynakça

Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence: Why It Can Matter More Than IQ. New York: Bantam Books.

Pekrun, R. (2006). The Control-Value Theory of Achievement Emotions: Assumptions, Corollaries, and Implications for Educational Research and Practice. Educational Psychology Review, 18(4), 315–341.

LeDoux, J. E. (1996). The Emotional Brain: The Mysterious Underpinnings of Emotional Life. Simon and Schuster.

Mayer, J. D., & Salovey, P. (1997). What is Emotional Intelligence? In Salovey, P., & Sluyter, D. J. (Eds.), Emotional Development and Emotional Intelligence: Educational Implications (pp. 3–31). New York: Basic Books.

Hargreaves, A. (2000). Mixed Emotions: Teachers' Perceptions of Their Interactions with Students. Teaching and Teacher Education, 16(8), 811–826.

Damasio, A. (1994). Descartes' Error: Emotion, Reason, and the Human Brain. New York: Putnam Publishing.

Ekman, P. (1999). Basic Emotions. In Dalgleish, T., & Power, M. (Eds.), Handbook of Cognition and Emotion (pp. 45–60). Chichester: John Wiley & Sons.

Yorumlar (0)