RÖPORTAJ

Uzman Psikolojik Danışman M. Taki YILMAZ.

ÜNİVERSİTE TERCİHLERİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

1. Baraj Puanları hakkında bilgi verebilir misiniz?

Dört yıllık lisans tercihi yapabilmek için 180 puan ve üzeri, iki yıllık önlisans tercihi yapabilmek için de TYT’den 150 puan almak yeterlidir.

Ayrıca 2018 yılında TYT’den 200 ve üzeri puan almış olan adaylar isterlerse bu puanlarını 2019 yılında kullanabileceklerdir.

2. Puan türlerine göre puanların hesaplanmasında testlerin ağırlık oranları hakkında bilgi verebilir misiniz?

3. Adayların tercih yaparken bir sıralama barajı ile karşılaşacaklar mı?

Evet. Adaylar tercih yaparken tercih yapacakları bölümlerde bir baraj sıralamasıyla karşılaşacaklardır. Örneğin: TIP fakültesini tercih etmeyi düşünen bir aday, sayısal puan türünde başarı sıralamasının 50 bin ve üzerinde olmasına dikkat etmelidir. Yine aynı şekilde Hukuk (Eşit-Ağırlık) programlarına yerleşme işlemlerinde 190 bin; Mühendislik programlarına (Sayısal) yerleşme işlemlerinde300 bin; Öğretmenlik (PDR dâhil) programları için ilgili puan türlerinde300 bin ve Mimarlık (Sayısal) programlarına yerleşme işlemlerinde 250 bin başarı sıralamasını gözönünde bulundurması gerekir.

4. Özel yetenek sınavı ile öğrenci alan lisans programlarını tercih etmeyi düşünen adaylar için bir koşul, dikkat etmeleri gereken bir şey var mı?

Özel yetenek sınavı ile öğrenci alan lisans programlarına başvurabilmek için TYT’den 150 ve üzeri puan alma koşulu vardır.

Ayrıca bu adaylar 2019 Yüksek Öğretim Kurumları Sınavı (YKS) kılavuzunda, Özel yetenek sınavıyla öğrenci alan lisans programlarını Tablo 5’ten inceleyebilirler. 

5. Okul birincilerinin durumu hakkında bilgi verebilir misiniz?

Yükseköğretim programlarında okul birincileriiçin belli sayılarda ayrılmış kontenjanlar bulunmaktadır. Okul birincileri, bölümlerin genel kontenjanları ve okul birincisi kontenjanları göz önüne alınarak merkezî yerleştirmeye tabi tutulmaktadırlar. Okul birincileri yerleştirme puanlarının yeterli olduğu en üst tercihlerine yerleştirilmektedir.

Yalnız okul birincileri burada kendilerine ayrılan kontenjanların sınırlı olduğunu dikkate almalıdırlar. Puanlarının yeterli olmaması durumunda okul birincileri için ayrılan bölümlere giremeyebilirler.

6. Puan türlerine göre adaylar hangi programları tercih edebilirler. Örnek verebilir misiniz?

SAYISAL: Bilgisayar Mühendisliği, Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği, Biyomedikel Mühendisliği, Deri Mühendisliği, Elektrik – Elektronik Mühendisliği, Mimarlık, Sistem Mühendisliği, Matematik Mühendisliği, Aktüarya, Matematik Öğretmenliği, Fizik Öğretmenliği, Kimya Öğretmenliği, Biyoloji Öğretmenliği, TIP, Eczacılık, Diş Hekimliği…

EŞİT-AĞIRLIK:Aktüarya ve Risk Yönetimi, Ekonomi ve Finans, İktisat, İşletme, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık, Sosyoloji, Felsefe, Psikoloji, Uluslararası İlişkiler, Kamu Yönetimi, Havacılık Yönetimi,  Sınıf Öğretmenliği, Okulöncesi Öğretmenliği…

SÖZEL:İletişim Bilimleri, Animasyon ve Oyun Tasarımı, Radyo ve Televizyon, Gazetecilik, İlahiyat, Özel Eğitim Öğretmenliği, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği, Coğrafya Öğretmenliği, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği…

YABANCI DİL: İspanyol Dili ve Edebiyatı – Fransız Dili ve Edebiyatı – Bulgar Dili ve Edebiyatı - Eski Yunan Dili ve Edebiyatı – İtalyan Dili ve Edebiyatı - İngiliz Dili ve Edebiyatı Dili… Çeviribilim, Turizm Rehberliği, Almanca Öğretmenliği, Fransızca Öğretmenliği, İngilizce Öğretmenliği, Mütercim Tercümanlık…

7. Adaylar meslek- bölüm tercihleri konusunda kişisel olarak nelere dikkat etmelidirler?

Meslek-bölüm tercihi yapmak demek bir gencin hayatının geri kalan kısmının yarıdan fazlasını neyle geçireceğinin tercihini yapmak demektir.

Bizde adaylar meslek-bölüm tercihi yapmak için genelde puanların açıklanmasını beklerler. Sınava girmiş yakın çevremdeki adaylara “karar verdiğin bir meslek var mı?” diye sorduğumda henüz puan ve sıralama sonuçlarının açıklanmadığını söylerler. Bu yanlıştır. İnsan yetenek,ilgi, kişilik özellikleri, gelecek beklentisi vb. hakkında az çok bilgi ve fikir sahibi olmalıdır. Eğer kendini tanıma konusunda bir fikri oluşmamışsa sonuçları beklemeden ne tür uğraşların kendisine uygun olduğunu, neleri yapmaktan hoşlanacağını, kişilik özellikleri ile hangi mesleklerin gerektirdiği özelliklerin örtüşdüğünü araştırmalıdır.

Evet, bir meslek popüler olabilir, toplumsal statüsü yüksek olabilir, peki benim özelliklerime uygun mu, hayatımın geri kalan yarısını bu işi yaparak geçirebilecek miyim? Çok konuşmaktan hoşlanmayan, insan ilişkileri sınırlı bir yapınız var. Öte yandan öğretmenlik az-çok ataması olan bir meslek. Ölçüt burada yetenek, ilgi ve kişilik özelliklerine uygunluk olmalıdır.

Ayrıca adaylar tercih edecekleri bölümlerin özel koşul gerektirip gerektirmediğine ÖSYM’nin tercih kavuzundan kontrol etmelidirler.

8. Adaylar tercihler konusunda teknik olarak nelere dikkat etmelidirler?

Adaylar 24 tercih yapacaklardır. Adayların olabildiğince 24 tercih haklarını kullanmalarını öneririz. Ayrıca tercihlerde başarı sıralamasına göre geniş bir yelpaze kullanılmalı. Çünkü Sayısal adaylarının eşit ağırlık alanından hangi bölümleri, yine eşit ağırlık adaylarının da sözel alandan hangi bölümleri ne kadar yoğunlukta tercih edeceklerini kestirmemiz olası değil. Bu adayın tercih ettiği fakat hiç beklemediği bir bölüme girmesine yol açabilir.

Tercihler sıralanırken, başarı sıralaması da gözetilerek en çok istenene bölümlerden başlanarak sıralama yapılmalıdır. Yerleştirme sonuçları açıklandığında yedinci sıradaki bölüme yerleştirilmiş aday, “keşke dokuzuncu tercihime yerleşseydim” dememelidir.

Tercih listesini nasıl oluşturmalıyız?

Öncelikle bir “tercih havuzu” oluşturulmalıdır. Tercih havuzu 24 tercih ile sınırlandırılmadan yapılmalıdır. Yani bu havuzda 33, 41, 54 …tercihten oluşabilir.

İkinci aşamada tercih havuzunuzdaki listeyi önce başarı sırasına göre sıralamaya tabii tutun. Üçüncü aşamada yeteneklerinize, ilgilerinize, kişilik özelliklerinize uygun, yani en çok girmeyi istediğiniz bölümlerin dışında kalanları “tercih havuzunuzdan” ayıklayınız. Dördüncü aşamada yine en çok istediğiniz meslek-bölümlerden başlayarak sıralamanızı yeniden şekillendiriniz. Bunu yaparken kendinize şu soruyu sorunuz: “11. Tercihime yerleşsem acaba keşke 14. Tercihim olsaydı der miyim?”

Meslek tercihinde birinci ölçütümüz yetenek, ilgi alanlarımız ve kişilik özelliklerimiz olmalıdır. İkinci ölçütümüz mesleklerin çalışma koşullarını, istihdam olanaklarını ve mesleğin gerektirdiği özel ve genel koşulları öğrenmek olmalıdır. Bunu için meslek sahibi insanlarla konuşmak, iş yerlerini ziyaret etmek okulların psikolojik danışmanlarından yardım almak karar sürecinde yararlı olabilir.

Adayların tercih sırasında düştükleri bir hata da, puanım boşa gitmesin diye puanı yüksek fakat çok istemedikleri bölümleri üst sıralara, çok istedikleri fakat puanı düşük olan bölümleri alt sıralara yazmalarıdır.

Kısaca meslek-bölüm tercihlerinizde geleceğe dair ne olmak istediğiniz, ne yapmak istediğiniz önemli ve öncelikli olmalıdır.

9. Benim alt sıralara yazdığım bir bölüme, üst sıralara yazmış olan başka bir aday mı öncelikli olarak yerleşir?

Hayır. Burada bir başka adayla tercih sıranızın faklı olması değil, küsuratlı puanınız belirleyicidir.

10. Bölümlerin öğrenci kontenjanları tercihte önemli mi?

Genelde kontenjanı yüksek olan bölümlere girilme olasılığının yüksek olduğu düşünüldüğünden bir yığılma yaşanabilir. Kontenjanı bir ölçüt olarak almayıp kontenjanı düşük olan bölümlerde aynı öncelikli tercih edilmelidir.

11. Yeni açılmış ve başarı sıralaması verilmemiş bölümlerde sıralama ölçütü ne olmalıdır?

Üniversitelerin yeni açılmış bölümlerinde sıralama ve puan belli değildir. Aday bu gibi bir durumda aşağı yukarı eş değer bir üniversitenin bölümünün sıralamasını ölçüt almalıdır.

Yorumlar (0)