Milli Eğitim Bakanlığının Eğitimde Kalite Geliştirme çalışmaları 2012 yılında Eğitim ve Öğretimde Yenilikçilik Uygulamaları çalışmalarıyla birlikte yeni bir yön almaya başladığı söylenebilir. Aynı süreçte Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi çalışmalarının önemli uygulama ayağı olan “Eğitimde TKY Ekip Kategorisi Yarışması” nın eğitim sahasında devam ediyor olması başlangıçta Yenilikçilik süreciyle bir kafa karışıklığı yarattığı görülmüştür. Bu konuda Bakanlığın Merkez Teşkilatında durumu yöneten planlayıcı ve uygulayıcıların 2012, 2013 ve 2014 yıllarında bu kafa karışıklığına maruz kaldığını da söyleyebiliriz. Sürecin ve karışıklığın 2015 yılında sistemik olarak az çok çözüldüğü ve TKY uygulamaları ile Yenilikçi uygulamaları arasında bir uyuma uygulamaların geldiği görülmüştür.

Yenilikçilik çalışmalarının içeriğinde bilimsel Problem Çözme Yaklaşımı hiyerarşisi bulunmaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen ve uygulaması yapılan TKY Ekip Kategorisi yarışma içeriğindeki ekip faaliyetleri de bilimsel Problem Çözme Yaklaşımları içermektedir. Bu iki yapı bilimsel kriterler açısından birbirine çok benzerlik gösteren yaklaşımlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Fakat Yenilikçilik uygulamalarında Problemin tanımlanmasına ait yaklaşım, Kalite uygulamalarında ki yaklaşıma göre daha basittir. Problem çözümünde planlama ve sonuçların analizinde Kalite yaklaşımı daha fazla ayrıntıya ağırlık verirken, yenilikçilik yaklaşımı bu süreci genel-geçer olarak ele almıştır. Bu yazı serisinin sonunda oluşacak kitap içeriğinde bu ayrıntılar bilimsel temelli olarak siz okuyuculara sunulacaktır. Bu kısımda sonuç olarak söyleyebiliriz ki MEB aslında içerik olarak iki benzer yapıyı aynı eğitim öğretim sürecinde tekrarlamış, zaman, insan ve emek zayiine sebep olmuştur.

Bununla beraber Yenilikçilik uygulamalarının Eğitime, Eğitimde Kalite Yönetimine önemli bir katkısının, problem çözme yaklaşımlarının anlaşılırlığı, problem çözme yaklaşımlarının uygulanabilirliği ile ekip çalışmalarına getirdiği sadelik olarak söyleyebiliriz. Bu durum eğitim sahasının yarışma sürecine başvurularda ki yoğun katılım tercihi olarak ortaya çıkmaktadır. Yıllara göre yenilikçilik ödüllerine katılım aşağıda verilmiştir:

2012 yılı: 5471 proje,

2013 ve 2014 yılı: 750 (Birlikte)

2015 yılı: 1047 proje,

2016 yılı: 2581 proje,

2017 yılı: 3357 proje,

2018 yılı: 4841 proje,

Katılım sayılarının bu kadar yüksek olması yenilikçilik uygulamalarında verilecek ödül sürecinin Bakanlık tarafından iki aşamaya ayrılması sonucunu doğurmuştur. Bu sebeple 2013 yılında itibaren TR ekonomik kod bölgeleri temel alınarak 12 bölge finali yapılmış ve bu 12 bölgede 5 temada dereceye giren çalışmalar (birinci, ikinci ve üçüncü) Bakanlığın ödül sürecine davet edilmiştir. Burada önemli bir durum TR kod bölgelerinde dereceler belli olduğunda aynı anda Bakanlık derecelerinin de belli olmasıdır. Böylece Bakanlık ödül sürecinde doğabilecek şaibeleri ortadan kaldırılmıştır.

2017 yılında Bakanlığın kararı ile Yenilikçilik çalışması, Stratejik Geliştirme Başkanlığından alınarak Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğüne devredilmiştir. Bakanlık düzeyinde ve Taşra teşkilatında süreçle ilgili yetişmiş insan kaynağını Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü 2017 yılında kullanılmıştır. 2018 yılında ise Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü kendi yönetim yapısını sürecin başına getirmiş, Strateji Geliştirme Başkanlığının yetişmiş insan kaynağını tekrar kullanarak durumu yönetmiştir. Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü iki yıllık uygulamasında herhangi bir insan kaynağı yetiştirme sürecine gitmemiştir. Bu değişim Bakanlık nezdinde ve Taşra teşkilatlarında yürüyen Yenilikçilik sürecini çeşitli nedenlerin de eklenmesiyle sekteye uğratmıştır. Yenilikçilik ödüllerinin devam ettirilmesi noktasında Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğündeki projenin yeni sahipleri sürecin gerekliliğini, sahaya olan/olacak etkilerini ve projenin kendisini revize etmesine yönelik teknik ve uygulama yeterliliğini anlayamadıkları/anlatamadıkları görülmüştür. Yenilikçilik uygulamaları 2018 yılında son uygulamasını gerçekleştirerek Milli Eğitim Bakanlığının raflarında tamamlanamayan ama etkisi olan bir çalışma olarak yerini almıştır.

Özetle;

Milli Eğitim Bakanlığı başta olmak üzere Sağlık Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve diğer Bakanlık, Kamu Kurum ve Kuruluşları 1995 yılından itibaren Toplam Kalite Yönetimi uygulamalarını bünyelerinde uygulamıştır. Bu süreçte Milli Eğitim Bakanlığı Kalite Yönetim süreçlerini bazen öne çıkarıp, bazen de bekleterek inişli çıkışlı bir yirmi beş yıllık uygulama süreci yaşamıştır. Genel olarak söylenebilir ki; acaba Milli Eğitim Bakanlığının Toplam Kalite Yönetimi veya genellersek Kalite ile ilgili bir politik önceliği oldu mu? Böyle bir derdi var mı? Milli Eğitim Bakanlığında belki Merkez Teşkilatında birkaç birim (Din Eğitimi Genel Müdürlüğü, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü vb.) ve belki Taşra Teşkilatında bazı Kurumlar Kalite bileşenlerini hayata geçirmeye çalışan bir grup kalite emekçileriyle süreci canlı tutmaya ve geliştirmeye çalışmaktadır.

Son söz: Dünya kalite süreciyle çağ açıp çağ kapatıyorken, Türkiye ”de kamu sistemi acaba nerelerde?

Sevgili okuyucum, bu kronolojik araştırma MEB Toplam Kalite Yönetiminin başından sonuna kadar teorisinde, mevzuatında, girdilerinde, süreç ve uygulamalarında olan şahsım tarafından kaleme alınmıştır. 25 yıllık gözlem, araştırma, çalışma ve üretimin birikimi, bilimsel birçok araştırmanın sonuçları derlenmiştir. Yedi aylık bir yazın çalışmasına şimdilik son noktayı koymuş bulunuyorum. Ayrıntıları ve özellikle genişçe ele alınmış sonuç ve önerileri aynı başlıkla bulacağınız kitap ismiyle yayın hayatına en kısa sürede kavuşturmaya çalışacağım. Okumalarınız ve sabrınız için teşekkür ediyorum.

Anahtar Kelimeler: Kalite, Toplam Kalite Yönetimi, Eğitimde Kalite, Yenilikçilik

Kaynakça:

Sayın okuyucum, Kaynakça çok geniş yer tuttuğundan sayfa yapısını tasarruflu kullanmak için eklenmemiştir. Kitap sürecinde tüm yararlanılan kaynaklar “bilimsel etik kuralları” çerçevesinde yer verilecektir. Teşekkür ederim.

Atıf için: Kurt, Cemil. (2022). Türk kamu sisteminin toplam kalite ile imtihanı: MEB Eğitim ve Öğretimde Yenilikçilik Uygulamaları 2012-2018 Arası -9. Erişim yeri:www.nirvanasosyal.com

Yorumlar (7)