& quot;

Prof. Dr. Ali Rıza ERDEM
Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi
Nasıl planlamaya ihtiyaç varsa, planlamada strateji geliştirmek bir gerekliliktir. Strateji kavramı, başlangıçta askeri anlamda kullanılmasına karşın 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yönetim alanında sık kullanılmaya başlanmıştır. Strateji, seçilen ve belirlenen amaçlara ulaşmak için yönetimin belirlediği yön ve hareket planı; örgütün ana hedefleriyle politikasını birleştiren plan yâda modeldir. Yönetsel açıdan strateji örgütün uzun vadede belirlenen amaçlara ulaşabilmesi için alınacak tedbirleri, kullanılabilecek yöntemleri, yapılacak faaliyetlerle ilgili kararları içermektedir.
Stratejik planlama yaklaşımı, amaçlara ulaşmayı engelleyen veya etkileyen olumsuzlukların gelecekteki trendlerini ve olası eylem türlerini tahmin etme ilkesine dayanmaktadır. Stratejik planlama işletme, kurum veya kuruluşun beş, on veya daha fazla yılda nerede olmak istediğinin açıklıkla belirlenmesi sürecidir ve vizyonu olan uzun dönemli bir plandır. Stratejik planlama liderler, yöneticiler ve planlamacılara stratejik düşünme ve harekete geçme konusunda yardım eden temel kavramlar, süreçler ve araçlar setidir.
Stratejik planlamanın amacı, gelecekteki risklerin ve belirsizliklerin ortadan kalkması değildir. Geleceğin şekillendirilmesi için yarın ne yapılması gerektiğini belirlemek de değildir. Aksine yarına sahip olabilmek için bugün ne yapılması gerektiğine karar vermektir. Stratejik planlama süreci kurum yâda örgüt içi ve dışındaki önemli karar mekanizmasında olan kişi veya kuruluşların stratejik planlama konusunda ikna edilmesiyle başlar. Stratejik planlamada görevler, değerler, politika, hedefler ve amaçlar kendi aralarında ilişkilidir. Bu ilişki örgütün çevresindeki değişikliklere cevap verecek şekilde düzenlenmeli ve güncelleştirilmelidir. Stratejik planlama yönetimi önceden sistemli bir şekilde düşünmeye zorlar. Beklenmedik gelişmelere karşı daha hazırlıklı olunması sonucunu verir. Örgütün içsel ve dışsal imajını geliştirebilir.
Son yıllarda, stratejik planlamanın eğitime uygulanması çabaları geleneksel planlamaya alternatif olarak ortaya çıktığı görülmektedir. Diğer kamu kuruluşlarıyla birlikte 24/12/2003 tarih ve 25326 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 5018 sayılı “Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu”nun kabulüyle kamusal bir alan olan eğitim sistemi ve kurumlarında da stratejik planlama uygulamasının yasal altyapısı oluşturulmuştur. “Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu”yla eğitim sisteminin amaçlarının en üst gerçekleştirilebilmesi için stratejik düşünmeyi ve hareket etmeyi esas alan stratejik planlamanın işe koşulması esas alınmıştır. Yeni nesilin eğitimini ve toplumun ihtiyaç duyduğu insangücünün yetiştirilmesini üstlenen eğitimde stratejik planlamanın uygulanması, eğitimin kendine özgü özellikleri gözönüne alınarak yapılmaktadır. Eğitimde stratejik planlamanın uygulanması beraberinde anlayış değişikliğini de getirmiş ve eğitimle ilgili kararların tüm paydaşların aktif katılımıyla ve üzerinde uzlaşma sağlanarak alınması benimsenmiştir. Eğitimde stratejik planlama, değişikliklere karşı duyarlı olmayı ve zamanında, etkili cevap verebilmeyi gerektirdiğinden dinamik bir süreçtir.
Eğitimde stratejik planlama makro (ülke) ve mikro (okul) düzeyde yapılmaktadır. Eğitimde stratejik planlama makro düzeyde Milli Eğitim Bakanlığı, mikro düzeyde ise her bir kademedeki okullar tarafından oluşturulan “stratejik planlama komitesi” tarafından yapılmaktadır. Eğitimde makro (ülke) ve mikro (okul) düzeyde yapılan stratejik planlama sürecinde önemli bir yere sahip olan “stratejik planlama komitesi”nin plandan etkilenecek tüm paydaşları temsil etmesi gerekmektedir.
Kaynakça
Erdem, A. R. (2020) Kar amacı gütmeyen devlet üniversitelerinde stratejik planlama, Ankara: Gece Kitaplığı

& quot;