EMİN OKAN OKYAY
Kategori: Fikir Yazıları - Tarih: 28 Mayıs 2020 11:43 - Okunma sayısı: 1.330
KAYGI NEDİR ?
Kaygı temelde kişiye rahatsızlık veren olayın kendisinden değil, olayın kişi için taşıdığı anlamdan kaynaklanır. Birçok öğrenci sınavla birlikte, kendi kişiliğinin ve varlığının değerlendirildiğini düşünür. Böyle değerlendirmenin (doğurduğu kaygı sırasında, beden kimyasında meydana gelen değişiklikler leyinde öğrenme için gerekli protein zincirlerinin oluşumunu engeller. Daha açık ifade ile kaygı, akıl yürütme ve soyut düşünme yönünde zihinsel faaliyeti bozar. Bu nedenle yüksek sınav kaygısı, öğrenci başarısızlığına yol açan enönemli faktörlerden biridir (Baltaş, 1995). Sınavlara hazırlanan bir öğrenci, öğrenme ve başarı için gerekli olan düzeyde kaygıya sahiptir. Ancak çevrenin, ister teşvik, ister tehdit amacıyla olsun, öğrencideki kaygıyı daha çok yükseltici yaklaşım ve tavırların benimsenmesi, öğrenciyi yüksek kaygı sebebi ile adeta ‘kıpırdıyamaz’ duruma getirmektedir. Spielberger ve Vagg’a göre sınav kaygılı öğrenciler sınavı tehdit edici, korkutucu olarak algılarlar. Yüksek kaygılı öğrencilerin, düşük sınav kaygılı öğrencilere göre, kendilerini küçülten kuruntu ve duyuşsal reaksiyonlar şeklinde tepkileri yoğundur (Akt; Erkan, 1996).
SINAV KAYGISI NEDİR?
Sınav kaygısı, bilimsel olarak ilk kez 1960’larda Richard Alpert tarafından incelenmeye başlanmıştır. Alpert, girdiği sınavlarda hissettiği baskının kendisini başarısız olmasına neden olduğunu, fakat meslektaşı Ralph Haber’in sınavlardan önce hissettiği baskının onun daha iyi sonuçlar elde etmesini sağladığını fark etmiştir. Böylece Alpert ve Haber’in çalışmaları sonucunda iki tip kaygılı öğrenci olduğuna işaret edilmiştir. Birincisi, kaygı nedeniyle başarısı düşenler, İkincisi ise sınavda başarılı olma kaygısıyla motive olarak başarılı olanlardır.
Sınav kaygısı, sınav durumlarında yaşanan ve her bireyi farklı etkileyen bir kaygı türü olarak düşünülebilir (Polatçı, 1999). Sınav ortamında gördüğümüz sınav kaygısı, formal sınav veya herhangi bir değerlendirme ortamında yaşanılan duyuşsal davranışsal ve bilişsel öğelerden oluşan hoşlanılmayan bir duygu ve heyecansal durum olarak tanımlanır (Dusek, 1980). Beklenen sınavlardan kaynaklanan stresin doğurduğu karmaşık fizyolojik ve duygusal tepkilerdir.
SINAV KAYGISININ NEDENLERİ NELERDİR?
Zamanı iyi kullanamama, kötü çalışma alışkanlıkları, Yüksek beklenti düzeyi, Mükemmeliyetçi yaklaşım, Görev ve sorumlulukları erteleme, Başarısız olma ve değerlendirilme korkusu vs.
Sınav Kaygısının Fiziksel Belirtileri
Kalp çarpıntısı, Hızlı nefes alıp-verme, Nefes darlığı, Terleme ve/veya titreme, Mide şikayetleri, Karın ağrısı, Bağırsak hareketlerinde değişme (ishal-kabızlık), Organize olamama, Başağrısı, Baş dönmesi, Huzursuz uyku, kabus görme, aşırı uyku veya uykusuzluk, Konsantrasyon bozuklukları, Yorgunluk belirtileri,Yeme alışkanlıklarında değişme.
Sınav Kaygısının Duygusal Belirtileri
Gerçeklik hissinin kaybolması, Kontrolün kaybedileceği hissi, Endişe, Huzursuzluk, Güvensizlik, Çaresizlik, Öfke-Kızgınlık, Korku, Ümitsizlik, Hayalkırıklığı, Mutsuzluk, Tedirginlik.
SINAV KAYGISI YAŞANDIĞI NASIL ANLAŞILIR?
Öğrencinin başarısında belirgin bir düşüş gözlenir. Ders çalışmayı erteleme, sınav ve hazırlığı hakkında konuşmayı reddetme vardır. Soru sorulmasından rahatsız olurlar. Dikkat dağınıklığı, odaklanamama, Fiziksel yakınmalarda dikkat çeken bir artış (karın ağrısı, mide bulantısı, terleme, uyku düzensizliği, iştahsızlık ya da tersine aşırı yeme, genel mutsuz bir ruh hali vb.), çok çalışılmasına karşın performans düşüklüğü kaygının varlığını gösterir.
SINAVDAN ÖNCE YAPILABİLECEKLER NELERDİR ?
Sınav kaygısını azaltmanın en temel yolu bilgi eksikliğini minimuma indirmek ve konulara olabildiğince hakim olmaktır
Kısa süre kaldığından bütün konuların tekrarını bu hafta ve üst üste yapmak bilgi depolamak yerine yoğun kaygılara sebep olabilir.
Bir sınavın önemini öğrenci gözünde çok fazla büyüttüğü zaman, bu durum kaygısını daha da yükseltecektir. Öğrencinin hayatta alternatifler olduğunu unutmaması önemli.
Kendilik değerinizin ölçüsü yaptığınız "doğru netler" değildir. Kim olduğumuza dair tanımlamalarımızı çok daha geniş bir açıdan bakarak yapmak çok önemlidir. Bu yüzden sahip olduğunuz diğer rollerinizi de düşünmeye çalışın. Kendinizi sadece öğrenci olarak düşünmek yerine aynı zamanda ailenizin erkek/kız çocuğu, arkadaş, müzisyen, sporcu vs. rollerinizi de düşünün.
Sınavla ilgisi olmayan düşüncelerden uzak durmaya çalışılması önemlidir. Öğrencinin "ben bunu yapamam", "bu sınavı geçemeyeceğim", "sınavlarda hiçbir zaman başarılı olamadım", gibi konuşmaların farkına varması ve bunların yerine daha pozitif, kendisini destekleyecek ifadeler düşünmesinde fayda var. Örneğin, "Bu sınava çok iyi hazırlandım.", "Yapabileceğimin en iyisini yaptım." gibi düşünceler kaygıyı azaltacaktır.
SINAV SIRASINDA YAPILABİLECEKLER NELERDİR ?
Bedeninizin gevşemesine izin verin. Kollarınızı iki tarafa doğru açın, gözlerinizi kapatın ve zihninizi olabildiğince boşaltın.
Başınızdan başlamak üzere, öncelikle alın ve kafatası bölgesindeki kaslarınızın yaklaşık 10 saniye boyunca iyice gerilmesini sağlayın. Daha sonra bu kaslarınız tamamen gevşetin. İki durum arasındaki farkı düşünün ve bu kaslarınızın daha da fazla gevşemesine konsantre olun.
Yaklaşık 30 saniyeden sonra aynı hareketleri, yüzünüzdeki, boynunuzdaki, kollarınızdaki, göğsünüzdeki, kısaca ayak parmaklarınıza kadar olan bütün kaslar için tekrarlayın.
Gevşemeye devam ederken, kendinizi en gergin ve kaygılı hissettiğiniz durumları gözünüzde canlandırın. Kaygı hissetmeye başladığınız an, canlandırmayı durdurun ve tekrar gevşemeye çalışın. Bu gevşeme ve canlandırma işlemini, canlandırma sırasında hiçbir kaygı hissetmeyinceye kadar tekrarlayın.
Kendinizi kaygılı hissettiğiniz zamanlarda, sık sık bu gevşeme tekniğini uygulayın
01 Kasım 2024 14:01
07 Kasım 2024 20:34
01 Kasım 2024 14:27
12 Kasım 2024 20:27
03 Kasım 2024 21:01
05 Kasım 2024 20:23
21 Kasım 2024 19:01
20 Kasım 2024 20:01
09 Kasım 2024 12:57
18 Kasım 2024 20:06