Çocuk İşçileri Korona’dan Kim Koruyacak?

Korona Virüsün bütün Dünya’yı ve insanlığı tehdit ettiği bir dönemde TÜİK Çocuk İşçiler Araştırma sonuçlarını açıkladı. 2019 yılında yapılmış olan bu araştırma son dönemde yaşanan salgınla birlikte değerlendirildiğinde çarpan etkisi yapan sonuçlar üretme potansiyeli taşımaktadır.Verilere ve yaşanan gelişmelere bakarak özellikle sanayida çalışan çocukların büyük bir tehditle karşı karşıya olduğunu söylemek mümkündür. Veriler çalışan öocukların karşılaştıkları riskler ve tehlikelerin virüs salgını ile artmakta olan bir sürece muhatap olmaları kaçınılmaz olacaktır.?Çocuk işçiliği evrensel ve iç hukuk kurallarına göre yasaktır. Buna karşın çocukların çalışmak zorunda kalmaları eğitim hakkından yeterince yararlanamamalarının temel nedenlerinden biri olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çocukların önemli bir kısmı ya okulu terk etmekte, ya da okulu çalışma yaşamı ile birlikte sürdürmeye çalışmaktadır.

TÜİK 2019 Çocuk İşgücü Araştırması

YÜİK çalışmasına göre son çeyrekte (ekim,kasım,aralık) 5- 17 yaşındaki işçi çocuk sayısı 720 bindir. Aynı kurumun verilerine göre sayılar; 2018 yılında 685 bin,2017’de 678 bin,2016’da 708 bin,2015’te ise 716 bin olmuştur. Çalışan çocukların %79,7'sini 15-17 yaş grubundakiler oluştururken, %15,9'unu 12-14 yaş grubundakiler, %4,4'ünü ise 5-11 yaş grubundaki çocuklar oluşturdu. Cinsiyete göre incelendiğinde, çalışan çocukların %70,6'sını erkek çocukların, %29,4'ünü ise kız çocukların oluşturduğu görüldü. Çalışan çocukların %30,8'i tarım, %23,7'si sanayi %45,5'i ise hizmet sektöründe yer aldı. Yaş grubuna göre incelendiğinde; 5-14 yaş grubunda çalışan çocukların %64,1’inin tarım sektöründe 15-17 yaş grubunda çalışan çocukların ise %51,0 ile hizmet sektöründe ağırlıklı olarak çalıştığı bilgisi bulunmaktadır.

Çalışma ortamında fiziksel sağlığı olumsuz etkileyen faktörler incelendiğinde; çalışan çocukların %12,9'unun aşırı sıcak/soğuk ya da aşırı nemli/nemsiz bir ortamda çalıştığı, %10,8'inin kimyasal madde, toz duman veya zararlı gazlara maruz kaldığı görüldü. Çalışan çocukların %10,1'i zor duruş şekli veya harekete maruz kaldı veya ağır yük taşıdı, %10,0'ı ise gürültü veya şiddetli sarsıntıya maruz kaldı.Çalışan çocukların %6,4'ünün çalıştığı ortamda kaza riski ile karşı karşıya kaldığı, %4,6'sının ise çalıştığı işyerinde göz yorgunluğu veya görsel odaklanma konusunda risk altında olduğunu söylemektedir. Çalışan çocukların %1,3'ü çalıştığı yerde bir yaralanma veya sakatlanmaya maruz kalırken, %4,4'ü çalıştığı yerde yaralanma veya sakatlanma durumuna tanık oldu. İşyerinin çalışma koşullarından kaynaklı herhangi bir rahatsızlık geçirenlerin oranı %0,6 iken, bu duruma tanık olanların oranı %2,2 oldu. Çalışan çocukların %0,1'i çalıştığı yerde fiziksel, sözlü şiddet veya kötü muameleye maruz kalırken, bu duruma tanık olanların oranı ise %1,5 oldu.

Araştırmaya Göre 247 Bin Çalışan Çocuk Eğitimden Yoksun

720 bin çocuğun 423 bini eğitime devam ederken 247 bini eğitimine devam edememektedir.Buna göre,çalışan çocukların %65,7'si bir eğitime devam ederken,%34,3’ü eğitimine devam edememiştir.Eğitimine devam edenlerin oranı erkeklerde %65,6, kızlarda %66,1 olmuştur. Yaş gruplarına göre, 5-14 yaş grubundaki çalışan çocukların %72,0'ı, 15-17 yaş grubunda çalışan çocukların ise %64,1'i aynı zamanda bir eğitime devam etti. Yukarıda yer alan araştırma verilerinde görüldüğü gibi çalışan çocukların %30,8’ini aileleri ile birlikte yılın belirli dönemlerinde göç ederek çalışmak zorunda kalan mevsimlik tarım işçisi çocuklar oluşturmaktadır Tarımda çalışan çocuklar için MEB’in ilgili yönetmeliği çerçevesinde, çadır okul, taşımalı eğitim, şartlı nakil sistemi, yatılı bölge okullarına yöneltme gibi çözüm yolları üretilse de söz konusu çocukların eğitime erişimi ve sistemde kalmaları konusunda etkili ve sürdürülebilir bir süreç tam olarak işletilememiştir.

Sonuç olarak,araştırmanın oransal verilerinin sayısal karşılıkları;

-çalışan çocukların 327.600’ü hizmetlerde,170.640’i sanayide,221.760’l tarımda çalışmaktadır.

-çalışan 247 bin çocuk eğitimden yoksundur.

-çalışan 93 bin çocuk aşırı sıcak/soğuk ve nemli ortamlara maruz kalmaktadır.

-72.720 çalışan çocuk ağır yük taşımaktadır.

-76.320 çalışan çocuk kimyasal maddeye,toza,dumana ve zararlı gazlara,

-72.000 çalışan çocuk gürültü ya da şiddetli sarsıntıya maruz kalmaktadır.

Bu rakamlara bakıldığında,sanayide çalışan 170.640 çocuk ile hizmetler sektöründe çalıştırılan 327.600 çocuk eğer bu olağanüstü salgın ve kriz döneminde birinci derecede risk altında olan çocuklar grubundadır.Güvenlik ve koruma önlemi alınmış bile olsa çocukların evlerine gönderilmeyip işyerlerinde tutulması suçtur.Bu çocukları çalıştıran işverenler, çocukların gerekli sağlık testlerinden geçmelerini sağlayarak evlerine gönderneli, ailelerine de düzenli ekonomik destek vermelidir.

Alaaddin Dinçer/eğitimci/01.04.2020