Bu köşe yazısında üretmek özgürlük arasındaki ele alınmaktadır. Bu konuyu vurgulamak için şu sorulara cevap verilmesi gerekmektedir. Üretim nedir? Göreceli olarak özgürlük nedir? Bu açıdan nasıl bir ilişki kurulabilir? Üretim ve özgürlük arasında nasıl bir ilişki kurulabilir? Üretmeden neden özgür olamayız?

Üretim; birey ve topluma katkısı olacak şekilde mal ve hizmet yönünden ürün ortaya çıkarmak olarak ele alınabilir. Özgürlük ise biliş, duygu ve davranışlarda özgünlüğü koruyarak çevreyle anlamlı birliktelik kurarak bireyin iç dünyasına zenginlik katmak olarak değerlendirilebilir. Ancak sayılan bu etkenlerden esas olan biliştir. Biliş önemli ölçüde ego veya bilinç ortak paydalarında buluşabilir.

Biliş farkındalık kazandırdığından bireyin uyum sağalama çabası daha kolaylaşabilir.  Yaşama uyum bireyin iç dünyasını geliştirdiği gibi dış dünyayla anlamlı birliktelik kurmasına neden olmaktadır. Çünkü uyum sürekli değişen iç ve dış çevreye bireyin kendisini değiştirerek çeşitli amaç ve güdülerini gerçekleştirme olanağı sunmaktadır.

Diğer taraftan, biliş eğer farkındalık sağlama durumunda ise bu durumun özellikle duygu boyutunun sevgi öğesini etkilemesi olasıdır. Sevgisiz bir hayat bir birey için ruhsal sorun demektir. Ancak sevgi bireyin hem iç hem de dış çevresi için uyum sağlama işlevi görmektedir. Yine döngüsel olarak sevgi özgürlüğü sağlayacaktır. Çünkü sevgi olmaz ise çalışmaya isteklilik azalacağından kişinin doyum sağlama işlevsiz kalacaktır. Oysa çalışma Freud’a göre ruh sağlığının önemli koşullarından biridir.

Yukarıdaki satırlarda ifade edildiği özgürleşmenin bir de davranış boyutu önem taşımaktadır. Çünkü uygulamaya dönüştürülmeyen biliş ve duygunun önemi yoktur. Çünkü davranış yaşam açısından doyum sağlama işlevine sahip olduğundan öz saygı ve özgüveni arttırmada anahtar rol oynamaktadır. Bu da bireyin çevresi ile anlamlı birliktelik kurarak hem toplum ve hem de kendisinin gereksinmelerini karşıladığından özgürleşebilmektedir. Çünkü gereksinmelerin karşılanması yine doyum sağlayıcı işlevini sağlayarak bireyin özgürleşmesine neden olmaktadır.