KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRMENİN ANAHTARI: EĞİTİM OKURYAZARLIĞI

Prof. Dr. Ali Rıza ERDEM

Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi

Eğitim, toplumu oluşturan her bireyi doğrudan yâda dolaylı olarak etkileyen bir süreç olarak karşımıza çıkmaktadır. Eğitim süreci, bireyi doğduğu aile ortamından başlamak üzere hayatının değişik aşamalarında doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir. Bir çevre faktörü olarak eğitim, bireyin doğuştan getirdiği potansiyeli etkin bir biçimde işe koştuğu ve geliştirdiği ölçüde “kendini gerçekleştirmesi”ni sağlamaktadır.

Eğitim, ana karnında başlayan ve mezara kadar devam eden bir süreç. Her an, her zaman yeni bir bilgi, beceri, davranış öğrenebiliriz veya mevcut bilgi, beceri ve davranışımız her an ve her zaman değişebilir. Eğitim,insanın ekmek-su gibi yaşamsal bir ihtiyacı, olmazsa olmazı diye nitelendirebiliriz. Eğitim “insanda varolan potansiyelin işlenmesinin ve geliştirilmesinin ve nihai olarak kendinin gerçekleştirmesinin yasa ve ilkelerini bilimsel yollarla bulmaya ve bu amaçla uygulamaya yönelik teknikler geliştirmeye çalışan bir bilim dalıdır”.

Eğitim, toplumdaki bireyleri hayatın her safhasında doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen bir süreçtir. Her birey farkında olarak yâda olmayarak kendi eğitimi başta olmak üzere iletişimde bulunduğu toplumdaki diğer bireylerin eğitiminde etkin olmaktadır. Bu açıdan değerlendirildiğinde her bireyin içinde bulunduğu toplumda eğitim anlamında üstlendiği önemli rolleri ve sorumlulukları vardır. Öncelikle toplumdaki anne ve babaların çocuklarının eğitimdeki rolü ve önemi kabul gören eğitsel bir gerçektir. Eğitimde kabul edilen önemli gerçeklerden biri de çocuğun eğitiminin ilk olarak ailede başladığı ve çevre de devam ettiğidir. Çevre faktörü olarak arkadaş grubu, okul, iş yaşamı bireyin eğitiminde önemli etkenler olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bireysel gelişme ve toplumsal ilerlemenin sağlanabilmesi açısından gittikçe önemi aratan eğitimden etkin yararlanmanın gerekliliği, eğitim okuryazarlığını edinmeninönemini artırmaktadır. Eğitim okuryazarlığı,bireyin eğitimden ve eğitim olanaklarından etkin bir biçimde yararlanması ve etkileşimde bulunduğu insanlara yararlandırmasıdır. Eğitim okuryazarlığı, bireyin kendini gerçekleştirebilmesinin, ana-baba ve öğretmen olarak üstlendiği eğitim sorumluluğunutam olarak yerine getirebilmesinin anahtarıdır.

Eğitim okuryazarlığı, bireyin doğuştan getirdiği potansiyeli kullanarakkendini gerçekleştirebilmesiaçısından anahtar konumundadır. Bireyin kendini gerçekleştirmesi, potansiyelini tam olarak kullanarak hem bireysel hem de toplumsal açıdan en üst düzeyde yararı elde etmesidir. Eğitim okuryazarlığı, bireyin potansiyelini tam olarak kullanabilmesi için eğitimden ve eğitim olanaklarından etkin bir biçimde yararlanabilmesini sağlayacağından kritik bir öneme sahiptir.

Eğitim okuryazarlığı, çocuk eğitiminin başat faktörü olan anne-baba için gereklidir. Eğitim okuryazarı bir anne-baba, çocuğunun eğitimiyle ilgili üstlendiği rolünün ve sorumluluğunun daha çok farkında olacaktır. Bu farkındalık anne-babaya çocuğunun eğitiminde daha bilinçli olmasını ve hareket etmesini sağlayacaktır. Eğitim okuryazarı olan bir anne-baba, çocuğunun eğitimiyle ilgili yararlandığı metinleri anlamaya çalışarak ve irdeleyerek okuyacak ve uygulamaya koyacak, çocuğunun eğitimine daha eleştirel bir bakış açısıyla yaklaşacaktır. 

Eğitim okuryazarlığı, öncelikle eğitim hizmetini profesyonel anlamda yerine getiren öğretmen için büyük önem taşımaktadır.Eğitim okuryazarı bir öğretmen üstlendiği sorumlulukları ve rolleri tam anlamıyla yerine getirebilecektir. Eğitim okuryazarlığını edinen bir öğretmenin eğitimle ilgili farkındalıkları artacak ve buna bağlı olarak hem mesleğini içselleştirebilecek hem de mesleğinin gereklerini tam anlamıyla yerine getirebilecektir.

Kaynakça

Erdem, A. R. (2019) Okuryazar mısın(ız)?: Okuryazarlık kültürü,Ankara: Gece Akademi