“ARAŞTIRMACI ÖĞRETMEN” EĞİTİMİ MODELİ [AÖEM]

Prof. Dr. Ali Rıza ERDEM[1]

Öğretmenden beklentiler eğitim bilimi ve eğitim biliminin etkileşimde bulunduğu diğer bilimlerdeki değişme ve gelişmelere bağlı olarak geleneksel beklentilerden oldukça farklılaşmıştır. Öğretmenden beklentiler düne göre bugün daha yenilikçi bir görünümdedir.Öğretmen beklentilerdeki yönelimlerin görünümü; (i) öğrenene bilgi aktarandan öğrenenin öğrenmesine rehberlik etmeye, (ii) öğreneni diğer öğrenenlerle aynı gören anlayıştan öğreneni bireysel özellikleriyle biricik gören anlayışa, (iii) öğrenene okunanlarını, söylenenleri olduğu gibi kabul etme yerine doğruluğunu ve geçerliliğini sorgulama becerisi kazandırmaya, (iv) öğrenene hazır bilgiye alışmak yerine araştırarak bilgi üretebilme becerisi kazandırmaya, (v) genel olarak öğrenenlere hitap eden öğrenme ortamı oluşturulmasından her bir öğrenenin bireysel özelliklerine hitap eden öğrenme ortamının oluşturulmasına, (vi) tekdüze öğrenme etkinliklerinden bireysel farklılıklar gözönüne alınarak düzenlenmiş öğrenme etkinliklerine, (vii) öğrenme ürününü değerlendirmeden ağırlıklı olarak öğrenme sürecini değerlendirmeye, (viii) tekli değerlendirmeden çoklu değerlendirmeye doğrudur. Öğretmenden beklentilerin farklılaşmasıyla birlikte öğretmen eğitiminde de geleneksel yaklaşımlar yerini yenilikçi yaklaşımlara bırakmaya başlamıştır. Nitelikli öğretmen eğitimi için değişim sürecini başlatmak ve yönetmek üzere önerilen “araştırmacı öğretmen” eğitimi modeli [AÖEM] için gerekliilk öğe “temel dönüşüm”ün öğeleri “felsefe ve eğitim felsefesi”, “kuramsal temeli” ve “boyutları”ndan oluşmaktadır Diğer öğeler ise ”temel dönüşüm”e dayanak olacak “bilimsel oluşumlar” ve “bilimsel oluşumlar” için “zihniyet değişiklikleri”dir.

Önerilen “araştırmacı öğretmen” eğitimi modeli [AÖEM]’nin amacı, öğrenene: (i) sorgulayan düşünce yapısı ve sorgulama becerisini kazandıran; (ii) araştırmacı bakış açısı ve araştırma kültürünü kazandıran; (iii) bütüncül bakış açısını kazandıran; (iv) yaşam boyu öğrenme becerisinin temeli olan öğrenmeyi öğrenme becerisini kazandıran; (v) sağlık, bilim, bilgi ve medya okuryazarlığı becerisini kazandıran; (vi) bilimin ve eğitimin doğasının çok boyutlu ve değişken olduğunu kavrattıran; (vii) yapılandırmacı anlayışa göre öğrenmesine rehberlik eden (viii) eğitim araştırmaları sonuçlarını işe koşarak nitelik eğitim hizmeti sunan öğretmenin yetiştirilmesidir.

“ARAŞTIRMACI ÖĞRETMEN” EĞİTİMİ MODELİ [AÖEM]’NİN VİZYONU

Önerilen “araştırmacı öğretmen” eğitimi modeli [AÖEM]”nin vizyonu “Sorgulayan ve araştıran toplum için araştırmacı öğretmen” dir.Toplumdaki bireylere bilgi toplumu olmanın bir gereği olarak sorgulayan düşünce yapısı ve sorgulama becerisi, araştırmacı bakış açısı ve araştırma becerisinin yıllarca devam ettiği eğitim kurumları ve eğitim kurumlarındaki öğretmenler aracılığıyla kazandırılmış olması gerekmektedir. Aksi takdirde bireyin hem eğitim kurumlarındaki yıllarının boşa geçmesi hem de bilgi toplumunu gereği olan sorgulama ve araştırma becerisini kazanabilmek için eğitimden etkili bir biçimde yararlanamaması demektir ki bu birey ve toplum için çok büyük kayıptır. Bireyde “sorgulama” ve “araştırma”nın bir beceri haline getirilerek bireyin, dolayısıyla toplumun sürekli sorgulamayı ve araştırmayı gerçekleştirebilmesi ancak “araştırmacı öğretmen”in yetiştirilmesiyle mümkün olabilecektir. Önerilen “araştırmacı öğretmen” eğitimi modeli [AÖEM]”yle bunun gerçekleştirilmesi mümkündür.

“ARAŞTIRMACI ÖĞRETMEN” EĞİTİMİ MODELİ [AÖEM]’NİN MİSYONU

Önerilen “araştırmacı öğretmen” eğitimi modeli [AÖEM] öncelikle öğretmen eğitimini gerçekleştiren eğitim kurumlarının “eşgüdümleme”siyle gerçekleştirilecektir. Öğretmen eğitimini gerçekleştiren eğitim kurumlarında önerilen modelin gerçekleştirilmesinde en stratejik öğe “öğretmen eğitimcisi”dir. Önerilen modelleöğretmen eğitimini gerçekleştiren eğitim kurumlarında verilen eğitimle öğrenene: (i) sorgulayan düşünce yapısı ve sorgulama becerisini kazandıran; (ii) araştırmacı bakış açısı ve araştırma kültürünü kazandıran; (iii) bütüncül bakış açısını kazandıran; (iv) yaşam boyu öğrenme becerisinin temeli olan öğrenmeyi öğrenme becerisini kazandıran; (v) sağlık, bilim, bilgi ve medya okuryazarlığı becerisini kazandıran; (vi) bilimin ve eğitimin doğasının çok boyutlu ve değişken olduğunu kavrattıran; (vii) yapılandırmacı anlayışa göre öğrenmesine rehberlik eden (viii) eğitim araştırmaları sonuçlarını işe koşarak nitelik eğitim hizmeti sunan öğretmenin yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Ayrıca önerilen modelin gerçekleştirilmesinde öğretmen istihdamını sağlayan eğitim kurumlarının da katkı ve işbirliği sağlaması esastır.

Kaynak

Erdem, A. R. (2018) “Araştırmacı öğretmen” eğitimi modeli (AÖEM), Ankara: Eğiten Kitap

[1] Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, E-mail: arerdem@adu.edu.tr