Prof. Dr. Abdurrahman Tanrıöğen
Kategori: Fikir Yazıları - Tarih: 03 Kasım 2024 20:23 - Okunma sayısı: 57
İSTANBUL SÖZLEŞMESİNE GERİ DÖNMELİ MİYİZ?
Bilimin en temel işgörülerinden birisi doğadaki ve toplumdaki olgular arasında neden sonuç ilişkilerini aramak ve analiz etmektir. Tüm bilimsel disiplinlerde olduğu gibi, sosyal bilimlerde de bir sonuca etki eden birden fazla neden bulunur. Bilimsel jargon ile söylemek gerekirse, bir bağımlı değişkene (sonuç) etki eden bağımsız değişkenler (nedenler) çokludur.
Bu kısa girişin ardından, ülkemizde özellikle kadınlara ve çocuklara yönelik olarak giderek artan “şiddet olaylarının nedeni ya da nedenleri nelerdir?” sorusunu sorulduğunda verilecek en rasyonel cevap “birden fazla nedenin” bulunduğunu söylemektir.
Kadına şiddet olaylarının artmasında şüphesiz toplumsal, eğitimsel, psikolojik vb. pekçok neden bulunmaktadır. Bu makalede, bu nedenlerin biri olarak gördüğüm “İstanbul Sözleşmesi”nden ülke olarak çekilmemizin nedenleri ve sonuçları üzerinde durulacaktır.
"Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadele için Avrupa Konseyi Sözleşmesi" 2011 yılında İstanbul’da imzalanması nedeniyle kamuoyu tarafından “İstanbul Sözleşmesi” olarak anılmaktadır. Sözleşme, kadınların ve çocukların şiddete karşı korunması ve cinsiyet eşitliğinin sağlanması amacıyla, Avrupa Konseyi üyesi 45 ülke tarafından imzalanmıştır.
Temel olarak şiddeti önlemek için devletlerin alması gereken önlemlerin ve politikaların belirlenmesini, bu doğrultuda eğitimin ve kamu bilincinin artırılmasını teşvik etmek amacını taşıyan sözleşme, şiddet mağdurları için koruma mekanizmalarının oluşturulmasını ve destek hizmetlerinin sağlanmasını öngörmektedir.
Kadın ve erkek arasındaki eşitsizliğin giderilmesi için cinsiyet eşitliğine vurgu yapan İstanbul Sözleşmesi amaç doğrultusunda ülkeler arası işbirliği ve veri paylaşımı yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Sözleşmenin bu boyutu atılan imzanın güçlülüğünü artıran çok önemli bir özelliktir.
Kadınların toplum içerisinde güvenliğini güvence altına alan İstanbul Sözleşmesi, 2014 yılında yürürlüğe girmiş ve imzacı ülkelerin yasal düzenlemelerini, politika ve uygulamalarını sözleşme çerçevesinde şekillendirmelerini talep etmiştir. Ancak ülkemiz ne yazık ki, ülke içinde ve uluslararası alanda çok yoğun tartışmalara neden olacak şekilde 2021 yılında sözleşmeden çekildiğini duyurmuştur.
İstanbul Sözleşmesi, kadınlara yönelik şiddetin önlenmesi ve cinsiyet eşitliğinin sağlanması amacıyla bir dizi yarar ve fayda sunmaktaydı. Bu faydalar arasında, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması, kadınların korunması, şiddetin önlenmesi, mağdurlar için destek hizmetlerinin (sığınma evleri, psikolojik destek, hukuki danışmanlık vb.) oluşturulması gibi hedefler bulunmaktaydı. Bu doğrultuda toplum içerisinde farkındalığın artırılması, uluslararası işbirliğinin sağlanması ve kadınlara yönelik şiddetle mücadele için hukuki bir çerçeve sunarak devletlerin yükümlülüklerini belirlemekteydi.
Her açıdan Türk kadınlarının maruz kaldığı toplumsal cinsiyet temelli şiddeti azaltmayı ve kadınların insan haklarını güvence altına almayı amaçlayan böylesine önemli bir uluslararası belge hükümet tarafından yırtılıp atılmıştır. Hükümet, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararına kamuoyundan yoğun tepkilerin gelmesi üzerine verdiği kararı savunma gereği duymuş ve çekilme gerekçelerini kamuoyuna duyurmuştur. Bu gerekçeler ana başlıklarıyla şunlardır:
Türkiye'nin sözleşmeden çekilme süreci, Resmi Gazete'de yayımlanan bir kararname ile gerçekleştirilmiştir. Hükümet, bu adımın hukuki olarak geçerli olduğunu savunmuştur.
Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesi, kadın hakları savunucuları, insan hakları örgütleri ve uluslararası topluluk tarafından geniş bir şekilde eleştirilmiş ve bu durum, kadına yönelik şiddetle mücadelede olumsuz etkileri olabileceği endişesini doğurmuştur. Bu çerçevede, kadınların korunması ve cinsiyet eşitliği konularındaki mücadele, daha da önem kazanmıştır.
Doğaldır ki, Türkiye'nin İstanbul Sözleşmesi'nden çekilmesi, birçok olumsuz sonucun ortaya çıkmasına neden olmuş görünmektedir. Bu sonuçlar, toplumsal ve hukuki boyutlarıyla kadın hakları ve kadına yönelik şiddetle mücadele açısından önemli etkilere sahiptir. İşte bu olumsuz sonuçlardan bazılarının aşağıdaki maddelerdeki noktalar olduğu ileri sürülebilir:
Bu sonuçlar, Türkiye'de kadınların hakları, güvenliği ve toplumsal rolleri açısından ciddi sorunların ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Kadına yönelik şiddetle mücadelede etkili politikaların geliştirilmesi ve uygulanması gerekliliği daha fazla önem kazanmıştır.
Türkiye'nin İstanbul Sözleşmesi'nden çekilmesi, çeşitli gruplar ve bireyler tarafından farklı şekillerde değerlendirilmiştir. Bu kararın, özellikle aşağıdaki kesimlerin işine geldiği veya olumlu karşıladığı söylenebilir:
Bununla birlikte, yukarıda da belirtildiği gibi İstanbul Sözleşmesi'nden çekilmenin birçok olumsuz sonuçları olduğu ve kadın hakları, toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadına yönelik şiddetle mücadele açısından ciddi sorunlar doğurduğu, kadın hakları savunucuları ve birçok insan hakları örgütü tarafından sıkça vurgulanmaktadır. Bu nedenle, çekilmenin toplumun geniş bir kesimi için olumsuz etkileri olduğu da göz önünde bulundurulmalıdır.
Tüm bu olumsuz sonuçlar üzerinde düşünüldüğünde, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi çerçevesine geri dönme şansı var mıdır?
Türkiye'nin İstanbul Sözleşmesi'ne geri dönmesi, hukuki, siyasi ve toplumsal birçok faktöre bağlıdır. İşte bu süreçle ilgili bazı önemli noktalar:
Sonuç olarak, Türkiye'nin İstanbul Sözleşmesi'ne geri dönmesi mümkün olsa da, bu süreç çeşitli hukuki, siyasi ve toplumsal dinamiklere bağlıdır. Geri dönüş, yalnızca resmi bir karar değil, aynı zamanda geniş bir toplumsal ve siyasal desteği gerektiren bir durumdur. Toplumun kendini daha güvende hissedebilmesi için, şiddet olaylarını azaltacak ulusal ve uluslararası girişimlere aktif olarak katılımın tüm toplumsal ögeler tarafından desteklenmesi zorunlu hale gelmiştir. Kadına ve çocuklara yönelik giderek artan şiddet olaylarının azalmasında büyük bir pay sahibi olan İstanbul Sözleşmesi’ne geri dönmek toplumsal barışın sağlanmasında da önemli katkılar sağlayabilecek bir politik hamle olabilir.
01 Kasım 2024 14:01
03 Kasım 2024 21:01
01 Kasım 2024 14:27
01 Kasım 2024 21:43
03 Kasım 2024 20:23
04 Kasım 2024 09:34