Karakter güçleri ve erdemler yazı serisinin bu üçüncü bölümünde bilgelik erdemi ve bu erdeme katkı sağlayan karakter güçleri inceleyelim.

Bireylerin iyi oluşlarına katkıda bulunan erdemlerden biri olarak bilgelik; bilginin kazanımına ve edinilen bu bilginin iyi yaşama katkıda bulunmaya yönelik olarak kullanımına ilişkin erdem boyutu şeklinde tanımlanır (Peterson ve Seligman, 2004). Bir başka deyişle birey bilişsel kapasitesini, bilgi üretmek ve elde etmek amacıyla kullanıldıkça bireyin sahip olduğu bilgelik güçlenir (McGavern, 2012). Peki bilgelik erdemine katkı sağlayan güçlü yanlarımız nelerdir?

Bilgelik erdemini oluşturan güçlerden biri yaratıcılıktır. Dikkat çekici bir şekilde yeni ve orijinal bir fikir ya da davranış ortaya koyma, sıradışı, orijinal ve yenilikçi fikir ya da ürünler ile toplumun iyiliğine katkıda bulunma, bilişsel ve davranışsal olarak esnek olma, geniş ve çeşitli ilgili alanları yaratıcılık düzeyi yüksek olan bireylerin genel özellikleri olarak ifade edilir (Peterson ve Seligman, 2004). Eğer günlük yaşamda yaratıcılık karakter gücünüzü kullanmak ya da bu gücünüzü geliştirmek istiyorsanız yaşadığınız şehirdeki müzeleri, tarihi ve turistik yerleri gezerek yaratıcılık örneği olan eserleri inceleyebilirsiniz. Ya da seçeceğiniz örneğin beş farklı ürünle tamamen size özgü bir yemek tarifi geliştirebilirsiniz. Belki de evinizdeki/işyerinizdeki atık maddeleri kullanarak çocuklarınız ya da arkadaşlarınız için bir hediye hazırlayabilirsiniz.

Yaşam boyunca insan davranışlarını olumlu ve olumsuz yönde etkileyen önemli bir güdü olarak kabul edilen merak, bilgelik erdemini oluşturan diğer karakter gücüdür. Yaşamın bütününe yönelik ilgi duyma ve yaşama dair etkileyici, ilgi çekici konular bulma ve keşfetme gücü olarak ifade edilen merak (Peterson ve Seligman, 2004) duygunuzu beslediğinizde yapacak bir sürü ilginç şey bulursunuz. Örneğin bir doğa günlüğü tutun. Her dışarı çıktığınızda bir ağaç, böcek, çiçek, ot, kaya türleri gibi doğadaki varlıklar hakkında yeni bir şeyler öğrenmeye çalışabilirsiniz. Ya da aile üyelerinizden birini seçip onun hakkında merak ettiklerinizin bir listesini yaparak (örneğin anneannenizin en büyük hayalinin ne olduğu ya da hiç aşık olup olmadığı gibi) işe başlayabilirsinizJ (Işık, 2024).

Bilgeliğin bir diğer gücü öğrenme aşkıdır. Öğrenme aşkı, yeni şeyler öğrenmeyi sevme ve öğrenmeyi olumlu bir yaşantı olarak görmeyi içermektedir. Bir başka ifadeyle sonucun

olumlu ya da olumsuz olması ya da sonuçta başarılı ya da başarısız olunmasından bağımsız öğrenme sürecine odaklanma ve süreçten keyif almaktır. Bunun için günlük yaşamda ilgi duyduğunuz ve ilgilenmekten keyif aldığınız etkinleri listeleyin ve belirlediğiniz ilgi alanlarınızla ilgili yeni bilgiler edinmeye çalışın. Ya da aile üyelerinizden, bir arkadaşınızdan ya da internetten örgü örmek, çiçek dikmek, basit tamir işleri gibi bir beceriyi öğrenmeye çalışarak tamamen yeni bir şeye maruz kalmanın keyfine odaklanın.

“Eğer son birkaç yılda önemli bir fikrinizi değiştirip yenisini edinemediyseniz, hemen nabzınızı kontrol edin, ölmüş olabilirsiniz” sözü olayları tüm yönleri ile inceleme ve düşünme, kanıtlar karşısında görüşlerini değiştirebilme ve geliştirebilme gücünü ifade eden açık fikirlilik karakter gücüne işaret eder. Bilgelik erdeminin diğer gücü olan açık fikirlilik muhakeme gücü, rasyonellik, eleştirel düşünme gibi birtakım bileşenlerden oluşur (Peterson ve Seligman, 2004). Açık fikirlilik gücünüzü beslemek için yaşam biçimi ve dünya görüşünüzden çok farklı yaşam biçimleri ve dünya görüşlerini yansıtan filmler izleyin, kitaplar okuyun ve yeni insanlarla tanışın. Yerel ya da küresel tartışmalı konular hakkında (örneğin devler kurumlarının özelleşmesi, mültecileri sınırlarına almak istemeyen ülkeler, eğitim fakültesi mezunu olmayan ama pedagojik formasyon alanların öğretmen olarak atanması gibi) kendi düşüncelerinizden sıyrılarak başkalarının düşüncelerini irdelemeye çalışın.

Bilgelik erdemi ile ilgili son karakter gücü olan çok yönlü bakış açısı ise yaşama daha büyük ve geniş bir pencereden bakabilme becerisi anlamına gelmektedir. Çok yönlü bakış açısı, olaylar ve sorunlar karşısında akılcı ve çok yönlü öneriler ortaya koyabilme gücü olarak iyi oluşa katkıda bulunur (Peterson ve Seligman, 2004). Bir manzara resmine odaklanarak resimdeki manzarada geçen iki farklı kısa hikaye yazmaya çalışmak ya da en son izlediğiniz filmin ana karakteri olsaydınız filmin senaryosunda nasıl değişiklikler yapmak isteyeceğinizi düşünmek çok yönlü bakış açısı gücünüzü besleyecek etkinlikler olabilir.

Işık, Ş. (2024). İyi oluş yolculuğu. Ankara: Pegem Kültür

McGovern, T. V. (2012). Faculty Virtues and Character Strengths: Reflective Exercises for Sustained Renewal. Society for the Teaching of Psychology.

Peterson, C., & Seligman, M. E. (2004). Character strengths and virtues: A handbook and classification (1.b.). New York: Oxford University