Sendikal Örgütlenme ve %2 Barajı

Çalışma hayatında çalışanla işveren arasındaki ilişkilerin dengeli bir biçimde yürütülebilmesi için sendikaların varlığı demokratik zeminde bir zorunluluktur. Sendikaların çalışanların haklarını işverenin görmezden gelmesine karşı kanundan gelen yetki ile savunması çalışanlar açısından bir güvencedir. Bu noktada devreye giren durum bu yetkinin etkin bir şekilde kullanılıp kullanılamamasıdır.

Türkiye’de sendikal mücadele tarihine ve sendikaların yapılanmasına bakıldığında hepimizin ortak noktada birleştiği tespit sendikaların belirli siyasi, ideolojik yapılanmalar çerçevesinde faaliyet gösterdiğidir. Eğitim sendikaları özelinde baktığımızda özellikle eğitim politikaları tartışılırken sendikalar kendi beslendikleri kaynaklara paralel görüşler ortaya koyarlar. 4+4+4 eğitim sistemini eleştirenler ve destekleyenler siyasi arka planlarına göre çıkarımlarda bulundular. Aslında bu durum bir taraftan bakınca normal gibi de görülebilir. Çünkü sistemi getiren siyasi iktidarın da belirli hedeflerini siyasi kararlarla uygulamak istemesi tartışmanın kaynağını oluşturuyor. Bu durum her iktidar döneminde farklı konularla karşımıza çıkar.

Çalışanların sendikalara üye olma gerekçelerine baktığımızda da siyaseten yakın hissettiği yapının görüşlerini yansıtan sendikalara üye olma eğiliminin yüksek olduğu ortada. Bunun dışında sendikaların ideolojik duruşları, olaylara karşı gösterdikleri tavır da önemli bir etken sendikalar üye olmakta. Arkadaş hatırı, bir grubun içinde yer almak, sadece sendikalı olmak ve haklarının savunulduğuna inandığı için üye olanlar da var tabi. Sendikal örgütlenmede esas belirleyici olan unsurun son madde yani haklarının savunulduğuna inandığı için olması gerekli. Sendika üyelerinin üye oldukları sendikaların kendi haklarını savunma becerileri ve niyetlerine baktıklarında sendikalarına not verebilirler. Öğretmenlik Meslek Kanunu görüşülürken ve kariyer sınavları yapılırken eğitimciler sendikaların tavırlarına şahit oldular. Meslek Kanunu ve içinde yer alan kariyer sınavı siyasi bir kararla ortaya konduğu için siyasetle anılan kimi sendikalar en düşük seviyede tepki gösterdiler hatta tepkisiz kalarak durumu geçiştirdiler. Toplu sözleşmede de çalışanlar benzer durumlara şahit oldu. Bu duruma tepki verip sendika üyeliklerini sonlandırmak isteyenler çoğalınca siyaset ve sendika işbirliği ile adına %2 barajı denilen kanun maddesi meclisten geçirildi. Sendikalardan istifanın önüne geçilmenin yolu bulunmuş oldu. Nedir %2 barajı? Sendikaların kendi iş kolundaki çalışanların toplam sayısının %2’sini üye olarak kaydedenlerin üyelerine toplu sözleşme ikramiyesinin verilmesi, üye sayısı %2’nin altında olanlara verilmemesidir. Yani aynı iş yerinde üye olduğu A sendikası %2 barajını geçen çalışan, üye sayısı %2 barajını geçmeyen B sendikasındaki çalışandan her ay daha fazla sendika ikramiyesi alacak. Böylece mücadele ederek üye sayısını arttırmak yerine ikramiye üzerinden hem istifaların önü kesilmiş oldu hem de istifa edenlerin tekrar geri gelmesi sağlanmış oldu. Buna rağmen sendika tercihini değiştirmeyenler de geri adım atmadılar. Sendikalarında kaldılar. Sendikal örgütlenmeye, çalışanın özgür iradesine engel olan bu maddeye itiraz eden sendikalar, ki bu konuda en çok emek verenlerin başında Bağımsız Kamu Görevlileri Sendikaları Konfederasyonu ve konfederasyona bağlı sendikalar olduğunu takip edenler görecektir, AYM’nin kararını bekliyor. AYM bu hafta gündemine alarak açılan davayı karara bağlayacak.

Sendikal örgütlenme çalışanların demokratik bir hakkıdır. Çalışmalarını beğendiği, içinde yer almak istediği sendikaya üye olmanın yolunu barajlar yolu ile zayıflatmak sendikal tekelleşmenin de yolunu açar. Sendikal tekelleşme de sendika siyaset ilişkisinde çalışanın aleyhinde sonuçlar ortaya çıkaran bir düzenin kurulması anlamına gelir.