İŞSİZLİĞİN PSİKOLOJİK SONUÇLARI

İşsizlik bireylerde önemli fiziksel ve ruhsal sağlık problemlerine yol açmaktadır. Çalışanların iş piyasasındaki durumları ile sağlıkları arasındaki ilişki birçok çalışma ekonomisti tarafından yapılan araştırmalarda incelenmiş, işgücünün çalışır pozisyondan işsiz pozisyonuna geçmesinin psikolojik sorunlar dışında önemli bir takım (fiziksel) sağlık problemlerini de ortaya çıkardığı görülmüştür (Shearer, Marceau 1996, 1-2, Croft, 2002; 155). İşsizlerin maruz kaldığı sağlık problemlerinin neden sonuç ilişkisi içerisinde basite indirgenmesi yanlış bir takım değerlendirmelere yol açabilmektedir. Çünkü, bu tür problemlerle sadece işsizler değil halen çalışmakta olanlar da başa çıkma çabası içerisindedirler. Fakat işsizlerin karşı karşıya kaldıkları fiziksel ve psikolojik sağlık sorunlarının düzeyi bir takım etkenlere bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Bu etkenler bireyin ekonomik durumu, cinsiyeti, medeni hali, içerisinde bulunulan sosyal sınıf, işsizlik süresi, daha önce bir işsizlik tecrübesine sahip olunup olunmadığı v. b. dir (Croft, 2002; 156). Bu temel faktörler bireylerin bu süreçten etkilenme dereceleri üzerinde önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin yeterli düzeyde ekonomik birikimlerin varlığı, eşin çalışıyor olması, işsiz kalan bireylerin çevresinde sosyo-ekonomik destek mekanizmaların mevcut olması işsizliğin etkisel şiddetini azaltmakta ve olumsuz sonuçları daha hızlı bertaraf edilebilmektedir.

İşsizlik, bireyler açısından ekonomik ve sosyo-psikolojik boyutları olan bir kayıp olarak önem kazanmaktadır. İşsizle birlikte gelirin, statünün, diğer yandan işe bağlı sosyal çevre ve bireysel tatminin yitirilmesi kişiler açısından başa çıkılması zor bir durum olarak algılanmaktadır. Ancak işsizlikle birlikte oluşan yeni durum farklı sosyal yapı ve bireysel özelliklere bağlı olarak değişimler göstermektedir. Buna bağlı olarak da işsizlik sonucunda oluşan ekonomik ve sosyo-psikolojik etki bireylerin demografik özelliklerine göre farklılaşabilmektedir.

Birbirini besleyen sonuçları olan bu sürecin, bireylerin karşı karşıya kaldıkları yapının bir kısır döngüye dönüşmesine yol açtığı bilinmektedir. Öz güvenlerini kaybeden bireyler, yeni bir işe girme ve çalışma isteğini kaybetmekte ve bu yöndeki cesaretini zaman içerisinde yitirmektedirler. Bu nedenle işsiz bireyler karşılaştıkları durumun geçici olduğu ve herkesin yaşayabileceği bir sosyo-ekonomik gerçek olduğu fikrini kabul etmelidirler.

Bu süreçte işsizlerin kendileri için gelecekte pozitif sonuçlar sunacak farklı aktivitelerle zamanlarını değerlendirmeleri doğru bir davranış olacaktır. İşletmelerin iş piyasalarında adaylarda aradığı nitelikler göz önüne alınarak eğitim programları takip edilmeli, yeni yetkinlik ve beceriler kazanılmaya çalışılmalıdır. Bunun dışında, yapılan çalışmalarda ortaya çıkan ve işsizlerin en büyük sorunlarından bir tanesi olarak görünen “psikolojik stresin” azaltılması için sosyal faaliyet ve hobilere yönelinmesi bir alternatif olarak değerlendirilmelidir.

İşsizlik sonucu bireylerin sosyal çevrelerinden koptukları ve bunun sorunu daha da arttırdığı bilinmektedir. Bu da, içe dönük bir ruh hali sergilemelerine ve bireylerin çevrelerine karşı negatif duygular beslemelerine yol açmaktadır. Bu nedenle işsizlerin aile, arkadaş ve yakın çevrenin desteğini hissetmeleri büyük bir önem kazanmaktadır. Özellikle aile ve yakın arkadaşlardan gelecek destek bu sorunlu dönemin en az kayıpla atlatılmasına önemli katkılar sağlayacaktır.

İşsizliğin negatif sonuçlar doğurmasının altında yatan önemli bir nedenin “gelir kaybı” olduğu söylenebilir. Bireylerin çalıştıkları dönemlerde, gelecek için harcamalarını kısmaları ve tasarrufa yönelmeleri gelecekte yaşanacak bu sorunlu dönemin ekonomik olarak (iş bulununcaya değin) daha rahat atlatılabilmesine imkan verecektir.

KAYNAKÇA

CROFT Toby, (2002), “Intensive Assesment For “Intensive Assistance”: Unemployment, Mental Health And The For Holistic Assesment Of Long-Term Unemployment People”, Australian Journal Of Social Issues, Vol. 37, No 2.

SHEARER Bruce, MARCEAU Nicolas, (1996), “Does Unemployment Make You Sick? An Econometric Analysis Of The Determinants Of Health”, Laval - Recherche en Politique Economique, Papers 9615.

Cemil KURT - 04 Mayıs 2023 15:43

Sevgili hocam, emeğine kalemine sağlık...