DOÇ. DR. EGEMEN HANIMOĞLU ile “İNTERNET BAĞIMLILIĞI ” HAKKINDA

Hülya Kandemir Yavuz: Hocam öncelikle “İnternet Bağımlılığı” hakkında söyleşimizi kabul ettiğiniz için çok teşekkür ediyoruz.

Hülya Kandemir Yavuz: İnternet bağımlılığı nedir?

Egemen HANIMOĞLU: İnternet bağımlılığı modern çağın yaygın sorunlarından biridir. İnternet kullanımının kontrolden çıkması ve hayatın diğer alanlarını olumsuz etkilemesiyle karakterize edilir. İnternet bağımlılığı, bir kişinin çevrimiçi dünyada geçirdiği süre ve internet kullanımının kişinin günlük hayatının diğer yönlerine, özellikle iş, okul, sosyal ilişkiler ve kişisel bakım gibi temel sorumluluklarına olan negatif etkileri ile tanımlanır.

İnternet bağımlılığı, kişinin internet kullanımını kontrol etmek yerine, internet kullanımına düzenli olarak ihtiyaç duyması ve diğer aktiviteleri ihmal etmesiyle ortaya çıkar. Bu durum, özellikle sosyal medya, çevrimiçi oyunlar, pornografi ve diğer çevrimiçi bağımlılık yaratan davranışlarla ilgili olduğunda daha yaygındır. Ayrıca kişinin duygusal, fiziksel, sosyal ve zihinsel sağlığına zarar verebilir.

Hülya Kandemir Yavuz: İnternet bağımlısı kimdir?

Egemen HANIMOĞLU: İnternet bağımlılığı, çeşitli yaş gruplarındaki insanları etkileyebilir. Ayrıca internetin aşırı kullanımı ve bunun kontrolden çıkması durumunda ortaya çıkar. İnternet bağımlısı kişiler akademik, mesleki ve sosyal hayatlarını etkileyecek düzeyde internet kullanımını kontrol edememe ile karakterize edilmişlerdir. Yani kısaca internet kullanımında kontrolü kaybetmiş kişilerdir diyebiliriz.

İnternet bağımlısı kişiler genellikle sosyal medya, video oyunları, çevrimiçi alışveriş, kumar, porno gibi aktivitelere zaman ayırmaya başlarlar. Bu aktiviteler, kişinin günlük hayatını etkileyecek kadar zaman alarak, kişinin iş ve okul performansını düşürür, sosyal etkileşimlerini azaltır, uykusuzluğa ve yeme bozukluklarına yol açar.

Hülya Kandemir Yavuz: Video oyunu bağımlılığı nedir?

Egemen HANIMOĞLU: Video oyunu bağımlılığı, kişinin video oyunlarına aşırı ilgi göstermesi ve kontrol edemediği bir şekilde video oyunları oynayarak zamanını harcamasıdır. Bu durum, kişinin günlük yaşam aktivitelerini ihmal etmesine ve diğer önemli faaliyetleri bırakmasına neden olabilir.

Genellikle kişinin video oyunlarına kontrolsüz bir şekilde düşkünlük göstermesi, oyunlara aşırı zaman ayırması, oyunları oynamayı tercih ederken diğer önemli aktiviteleri ihmal etmesi, oyun oynama sırasında stres ve endişe gibi duygusal tepkiler göstermesi, oyun oynama süresinin artması ile tolerans geliştirmesi, oyun oynamayı bırakamama, kişinin video oyunlarına ilişkin düşüncelerinin günlük yaşamında aşırı ölçüde yer alması, oyunlar hakkında düşünmek, konuşmak ve sosyal hayattan uzaklaşmak gibi belirtilerle kendini gösterir.

Kısaca ifade etmek gerekirse, video oyunu bağımlılığı, kişinin video oyunlarına aşırı zaman ayırması ve günlük hayat aktivitelerini ihmal etmesi ile karakterize edilen bir durumdur.

Hülya Kandemir Yavuz: Video oyunu bağımlılığının sebepleri Nelerdir?

Egemen HANIMOĞLU: Video oyunu bağımlılığının altında yatan nedenler çeşitli olabilir. Bu durum genel olarak biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerden kaynaklanabilir. Bunları şu şekilde açıklayabiliriz:

1. Psikolojik faktörler: Bazı insanlar, video oyunlarını gerçek hayatın stresinden kaçınmak için kullanırlar. Video oyunları, kişinin gerçek hayattaki sorunlarından kaçmak için bir kaçış aracı haline gelebilir. Ayrıca, video oyunlarındaki başarılar, kişinin özgüvenini artırabilir ve gerçek hayatta yaşadığı zorluklarla başa çıkmasına yardımcı olabilir.
2. Sosyal faktörler: Bazı insanlar, video oyunlarını arkadaşlarıyla birlikte oynamak için kullanırlar. Bu, arkadaşlık bağlarını güçlendirebilir ve sosyal etkileşimi artırabilir. Ancak, bazı insanlar, sosyal ilişkilerini zayıflatmak için video oyunlarına aşırı derecede zaman ayırabilirler.
3. Biyolojik faktörler: Beyindeki dopamin seviyeleri, video oyunlarına olan bağımlılığı etkileyebilir. Video oyunları, beyindeki dopamin seviyesini artırarak, kişinin keyif almasına neden olabilir. Bu durum da kişinin video oyunlarına daha fazla zaman ayırmasına yol açabilir.

Video oyunu bağımlılığı, kişinin sağlığına ve iyi oluşuna zarar verebilir. Bu nedenle, video oyunu bağımlılığına sahip olan kişilerin tedavi edilmesi önemlidir. Tedavisi ancak psikoterapiyle mümkündür. Ayrıca, video oyunu bağımlılığına sahip olan kişilerin, video oyunları yerine farklı aktivitelere yönelmeleri önerilir. Böylece kişi sosyal etkileşimini artırabilir ve video oyunlarına bağımlılığını azaltabilir.

Hülya Kandemir Yavuz: İnternet bağımlılığının sıklığı nedir?

Egemen HANIMOĞLU: İnternet bağımlılığının sıklığı, ülkeden ülkeye ve yaş gruplarına göre değişiklik gösterir. Ancak dünya genelinde internet kullanımının artmasıyla birlikte internet bağımlılığına yakalanma riski de artmış durumdadır.

Birçok araştırma, gençlerin ve genç erişkinlerin internet bağımlılığına daha yatkın olduğunu göstermektedir. Özellikle 18-30 yaş arasındaki genç erişkinler, diğer yaş gruplarına göre daha yüksek oranda internet bağımlılığına sahip olma eğilimindedirler.

Bazı ülkelerde, internet bağımlılığı sıklığına ilişkin veriler bulunmaktadır. Örneğin, Güney Kore'de yapılan bir araştırmada [1](Park, Kim ve Cho, 2008), gençlerin yaklaşık %10'unun internet bağımlılığına sahip olduğu belirtilmektedir. ABD'de yapılan bir başka araştırmadaysa [2](Shaw, Black ve McCormick, 2012), yetişkinlerin yaklaşık %8'inin internet bağımlılığına sahip olduğu ortaya konulmuştur. Ancak, bu veriler sadece bazı ülkeler için geçerlidir ve internet bağımlılığının gerçek sıklığı hakkında dünya çapında kapsamlı bir veri yoktur.

Öte yandan, COVID-19 pandemisiyle birlikte, evden çalışma, uzaktan eğitim ve sosyal izolasyon gibi nedenlerle internet kullanımı ve buna bağlı olarak internet bağımlılığı da artmıştır. Pandemi öncesine göre internet bağımlılığı oranlarında bir artış olduğu görülmektedir.

Hülya Kandemir Yavuz: İnternet bağımlılarında görülen psikiyatrik rahatsızlıklar nelerdir?

Egemen HANIMOĞLU: İnternet bağımlılığı ile ilişkili birçok psikiyatrik rahatsızlık vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

Depresyon: İnternet bağımlılığı ve depresyon arasında bir ilişki olduğu birçok araştırmayla ortaya konmuştur. İnternet bağımlıları arasında depresyon oranı, diğer insanlara göre daha yüksektir.

Kaygı bozuklukları: İnternet bağımlıları arasında kaygı bozuklukları daha yaygındır. Sosyal fobi, obsesif-kompulsif bozukluk, panik bozukluk ve agorafobi gibi kaygı bozuklukları sıklıkla görülür.

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB): İnternet bağımlılığı ve DEHB arasında da bir ilişki vardır. İnternet bağımlıları arasında DEHB sıklığı diğer insanlara göre daha yüksektir.

Bipolar bozukluk: İnternet bağımlılığı ve bipolar bozukluk arasında bir ilişki olduğuna ilişkin araştırmalar da oldukça fazladır. İnternet bağımlıları arasında bipolar bozukluk oranı diğer insanlara göre daha yüksektir.

Uyku bozuklukları: İnternet bağımlıları arasında uyku bozuklukları daha sık görülür. Geç saatlere kadar internet kullanımı, uykusuzluk ve uyku düzensizlikleri gibi sorunlara yol açabilir.

Ayrıca bu psikiyatrik rahatsızlıkların her biri internet bağımlılığının nedeni olabileceği gibi, internet bağımlılığına bağlı olarak da ortaya çıkabilir.

Hülya Kandemir Yavuz: İnternet bağımlılığından kurtulmak için neler yapılabilir?

Egemen HANIMOĞLU: İnternet bağımlılığından kurtulmak için aşağıdaki yöntemlerden faydalanılabilir:

Kendinize hedefler belirleyin: İnternet bağımlılığından kurtulmak için öncelikle hedeflerinizi belirlemelisiniz. Örneğin, günlük olarak harcadığınız internet kullanım süresini azaltmayı hedefleyebilirsiniz.

Kendinize zaman sınırları koyun: İnternet kullanımınızı sınırlamak için kendinize zaman sınırları belirleyin. Örneğin, gün içinde belirli saatlerde internet kullanımına izin verin.

Alternatif aktiviteler bulun: İnternet bağımlılığından kurtulmak için başka aktivitelere yönelin. Örneğin, kitap okuyabilir, egzersiz yapabilir veya bir hobinizle ilgilenebilirsiniz.

Kendinize disiplinli bir program oluşturun: Kendinize düzenli bir program oluşturarak, internet kullanımınızı kontrol altına alabilirsiniz. Gün içinde yapılacak aktiviteleri programlamak, internet kullanımınızı da kısıtlayacaktır.

Aile ve arkadaşlarınızla iletişimi arttırın: Aile ve arkadaşlarınızla daha sık vakit geçirin. Yüz yüze iletişim kurmak, internet bağımlılığından kurtulmak için iyi bir yoldur.

İnternet kullanımınızı izleyin: İnternet kullanımınızı izlemek, internet bağımlılığından kurtulmak için önemlidir. Bu amaçla, internet kullanımı izleme programlarından yararlanabilirsiniz.

İnternet kullanımınızı azaltmak için araçlar kullanın: İnternet kullanımınızı azaltmak için birçok araç mevcuttur. Örneğin, internet kullanımınızı kısıtlayan uygulamaları kullanabilirsiniz.

Unutmamak gerekir ki bu yöntemlerin uygulanması, internet bağımlılığından kurtulmak için ilk adımlardır. İnternet bağımlılığı tedavisinde herkesin farklı ihtiyaçları olabileceğinden bu alanda çalışan uzman profesyonellerden alınacak kişiselleştirilmiş bir tedavi yaklaşımı daha etkili olabilir.

Hülya Kandemir Yavuz: Hocam değerleri görüşlerinizi bizimle paylaştığınız için hem Nirvana Sosyal Bilimler Sitesi hem de okuyucularımız adına çok teşekkür ederiz.

[1] Park, S. K., Kim, J. Y., & Cho, C. B. (2008). Internet addiction in Korean adolescents and its relation to depression and suicidal ideation: a questionnaire survey. International journal of nursing studies, 45(9), 1475-1482.

[2] Shaw, M., Black, D. W., & McCormick, B. A. (2012). Prevalence of Internet addiction disorder: Exploring the public health risks of Internet excess. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 15(12), 709-712.