AİLE ve EVLİLİK TERAPİSİ

Son yıllarda aile ve evlilik terapisine başvuran çiftlerin sayısı sürekli artmaktadır. Özellikle pandemi döneminde çift ve eşlerin bu konuda desteğe ihtiyacı son derece artmıştır. Terapiye başvurular genellikle ilişkinin kopma noktasına geldiği çiftler veya ilişkinin artık anlam ifade etmediği hatta zorladığını ifade eden kadınlar tarafından yapılmaktadır. ''Evliliğimizde sorun var'', ''İlişkimizde problem var' 'diye başvuranların yanında, asıl sorunu örterek; depresyon, psikosomatik şikayetler ve fobik reaksiyonlarla terapiste başvuranlara da sıklıkla rastlanmaktadır. Bazı çiftlerin terapiste başvurma amaçları; ilişkilerini, evliliklerini kurtarmaktır. Hem terapi ortamı hem de terapist evliliğin bitmesine ya da devam etmesine karar veremez.
Terapi ortamı; İletişimi açık ve net hale sokan, üçüncü bir kişinin (terapist) yardımıyla karşılıklı anlaşılabilir konuşmayı öğreten, kişinin olaylara tek yön olan bakış açısını zenginleştiren, kendinin farkındalığını sağlayan bir ortamdır. Bu ortamdan yeteri derecede faydalanabilmek yine de çiftlerin kendilerine bağlıdır.
Terapinin amacı iletişimi sağlıklı hale getirmektir. Bir ilişkinin sağlıklı şekilde devam etmesi, çiftlerin uzlaşmazlıklarını çözebilme yeteneğine ve isteğine bağlıdır. Çiftler arasında ilişkinin sorun haline geldiği durumlarda şu cümleler sıklıkla kullanılmaya başlamıştır artık.
"Beni sen hiç anlamıyorsun. "
"Ben kendimi sana anlatamıyorum. "
"Sen önceden böyle değildin, çok değiştin. "
"Sen hep böylesin. "
"Hiç değişmeyeceksin"
"Artık senin bu kadar duyarsız olmana dayanamıyorum"
Çiftlerde ortaya çıkan sorunlar, aslında problem diye görülmeye başladığı zamandan daha önce den de vardır. Fakat yaşam döngüsünün çeşitli devrelerinde (evlilik, çocukların doğumu, çocukların okulu, eşlerin iş-meslek rolleri, geleceği yapılandırma) çiftler belirli amaçlar üzerine odaklaşırlar.
Böylece ilişkinin yürümesini engelleyen "şeyleri" göremez ya da görse de fark etmemeye fark etse de bir süre sonra bunun değişeceğine kendini inandırmaya çalışır. Fakat bu yaşam döngüsü içinde ani ve büyük değişimler, zorlanmalar, kayıplar ve bu döngünün oturtulmasıyla, kişiler o ana kadar belki de hiç yapmadıkları, ya da bazen düşündüğü hatta bazen deneyime geçirdiği "kendinin farkındalığı" üzerine yoğunlaşmaya başlar. Ben neyim? ne oluyor? ne istiyorum gibi kendine yönelik sorular sormaya başlar. Farkına varmaktan kaçındığı "şeyler" üzerine gidip onları araştırmaya, çözümlemeye çalışır. İlişkinin bileşenleri olan üçlü; kominikasyon -güç-duygu o anda gerçek sorunlar olarak görülmeye başlanır. İlişkide o ana kadar çıkıpta başedilen sorunlar bir anda üstesinden gelinemez bir hal almaya başlar.
Aile Terapisi Ne Zaman yapılır: Var olan veya ortaya çıkan sorunlar aile sistemini etkiliyorsa, Hasta ve terapist birlikte buna karar verirlerse, yani aile terapisini kabul ettiklerinde terapiye alınmaları çok daha sağlıklı olacaktır.
Terapi Nasıl Yapılır:
İlk Seansta: Terapist veya danışman terapinin amacını, katılan üyelerin (ana-baba ve gerekirse çocuklar) sorumluluklarını (birbirlerini dinleme- göz iletişimi kurarak birbirlerine hitap etmeleri gibi) belirtir. Bu seansta grup bilinci üzerinde durulur. Grup suresince üyeler birbirleriyle acık ve dürüst bir iletişim içerisinde olmalı, sorunlara odaklanmalı, birbirlerini suçlamaktan kaçınmalıdırlar. Aile terapisine eslerin beraber katılması önerilir, seansların sıklığı sorunların içeriğine göre değişebilir. Terapide gizlilik esastır. Diğer bir deyişle terapist aile üyelerinden biri ile yapacağı görüşmeyi o üyenin izni olmadıkça diğerleri ile paylaşamaz.
Birbirlerini dinleme, göz iletişimi kurarak birbirlerine hitap etme, gizlilik ilkesine uyma terapi ortamında birbirleriyle açık ve dürüst bir iletişim içerisinde olmaları gibi bir iletişim ortamı hazırlanmalıdır.
Terapistin en önemli işlevlerinden biri de duygusal boşalımı sağlaması ve üyeler arasında var ise “bitirilmemiş isleri” gündeme getirmesidir. Terapist aile üyelerinin birbirlerine karşı olan olumsuz tutum ve duygularını ifade etmeleri, birbirlerine karsı anlayış geliştirmelerine de yardımcı olur. Önemli olan çekirdek aile değil, aile ile sürekli iletişim ve etkileşim halinde olan bireylerinde aile terapisinde bulunmasıdır. Aile tüm olarak ele alınır. Sorun bireysel değil ailenindir.
Uzm. Psikolojik Danışman
Emin Okan OKYAY