Çocuk bir başkalaşım sahnesindedir. Bu sahnede edindiği davranışlar, kendi bilinçaltında oluşan değer yargılarını yansıtmaktan uzaktır. Sosyal öğrenme kuramı ve öz yarar teorisi üzerindeki çalışmalarıyla tanınan Kanadalı psikolog Albert Bandura öğrenmenin sosyal bir ortamda oluştuğunu ve çocukların en önemli öğrenme yaşantılarının başkalarının davranışlarını gözleyerek oluştuğunu savunur. Bandura bu tür öğrenmeye gözlem yoluyla öğrenme (observational learning) adını verir. Çocuğun evde ailesinden, sokakta arkadaşlarından, okulda öğretmeninden gözlemlediğini sürekli kendi zihninde tekrar eder. Örneğin evde annesine hakaret eden ve devamında şiddete başvuran bir babanın bu davranışı süreklilik gösterdiğinde, bu durum çocuğun bilinçaltına kötü sözcükleri ve kaba kuvveti aşılayabilir. Nitekim bu çocuk, okulda sınıf arkadaşına kötü davranıp fiziksel şiddet uygulama eğilimi gösterir ve hatta bu durum çocuğun hoşuna bile gidebilir.
Bir başka çocuk ise olumsuz gelişen bir olay karşısında ailesinden edindiği bir yalana sırf kendini kurtarmak için başvurabilir. Bu anlamda ebeveyn ve çocuklar arasında cereyan eden ilişkide çocuklar açısından çok büyük önem arz etmektedir. Çocukla yeteri kadar ilgilenildiği farz edilse dahi çocuk anne ve babası arasında kalıp evet ve hayırları kendi çıkarı için kullanmaya başlayabilir. Olumsuz davranışa sebep olan şey tertemiz bir bilincin boş sayfalarında henüz gözlemlediği kötü bir hareketi kopyalamış olmasıdır. Elbette bu durum çocuğun nasıl bir insan olduğu sorusuna cevap olamaz. Kendi kişiliğini ve öznel davranışlarını oluşturma yolunda giyindiği bu kimlikler kısa süreli de olsa onunla yaşar fakat gözlemlerinde yeni karakterler ve hareketler oluştukça huy edindiğini düşündüğünüz davranışlar bir bir ter keder çocuğu. Kendini inşa etmesi ve belirgin bir karakter oluşturmaya başlaması ancak kendini özel hissettiği zamanlarda ortaya çıkmaya başlar. Biz yetişkinlerde ortaya çıkan davranış bozukluklarının çocukluk dönemine kadar indirgenmeye çalışılmasının sebebi budur. Kendi olmasına fırsat verilmeyen çocuklar yetiştiriyoruz ve bu sebeple yaşamları boyunca sürekli tökezleyecekleri bir yolda yalınayak yürüyor insanoğlu...