OKURYAZARLIK KÜLTÜRÜ
Prof. Dr. Ali Rıza ERDEM[1]
Değişim “küreselleşme”yle birlikte bilgi toplumuna doğru yönelimi hızlandırmıştır. Bilgi toplumunda meydana gelen hızlı değişim beraberinde bireylere yeni becerilerle donanık olmayı getirmiştir. Bu becerilerden biri de okuryazarlıklar ve okuryazarlıkların gerektirdiği becerilerdir.
Bilgi toplumunda meydana gelen değişimler bireyin yeni becerilerden okuryazarlıklarla ilgili becerileri edinmesini gerektirmektedir. Bilgi toplumunda sadece belli grupların veya insanların değil tüm bireylerin okuryazarlıkla ilgili becerileri edinmesi ve etkin bir biçimde kullanması, değişime ayak uydurabilmesi ve öğrenme fırsatlarından etkin bir biçimde yararlanabilmesi açısından bir gereklilik olarak karşımıza çıkmaktadır. Bireyin eğitimle kazanması gereken okuryazarlıkların gerektirdiği beceriler “okuryazarlık kültürü”nü oluşturmaktadır.
“Okuryazarlık kültürü”nün temelinde yeniden anlamlandırma(lar) ve değerlendirme(ler) bulunmaktadır. Birey eğitimle edindiği “okuryazarlık kültürü”yle içinde yaşadığı çevre başta olmak üzere yakın-uzak çevresinde olup biten olguları ve olayları yeniden anlamlandırıp değerlendirerek kendine özgü çıkarımlar oluşturmaktadır. Bireyin eğitimle edindiği “okuryazarlık kültürü” aracılığıyla yaptığı kendine özgü çıkarımlar hem varolan potansiyelini kullanarak kendini gerçekleştirme yolunda önemli adımlar atmasını hem de bireysel olarak farkındalığını ve farklılığını ortaya koyabilmesini sağlamaktadır.
Bilgi toplumunun beraberinde getirdiği değişim içinde yaşadığımız toplum dâhil olmak üzere tüm toplumları etkileyen oluşumları ve yenilikleri getirmiştir. Bilgi toplumuyla birlikte yaşanan değişimle gelen “küreselleşme”, “endüstri 4.0”, “yenilikçilik” gibi birçok yeni oluşumlar toplumsal ve bireysel yaşamı derinden etkilemeye devam etmektedir. Yeni oluşumlarla değişen toplumsal ve bireysel yaşam gittikçe karmaşıklaşmakta ve beraberinde yeni becerilerin eğitimle bireye kazandırılmasını gerekli kılmaktadır. Bireye eğitimle kazandırılması gereken en önemli yeni becerilerden biri de okuryazarlıklardır. Bilgi toplumunun gereği olarak bireye eğitimle mutlaka kazandırılması gereken “okuryazarlık kültürü”, bireyin varolan potansiyelini sonuna kadar kullanarak kendini gerçekleştirebilmesi ve bireysel farklılığını ortaya koyabilmesini sağladığı için önemi giderek artmaktadır.
Kaynak
Erdem, A. R. (2019) Okuryazar mısın(ız)?: Okuryazarlık kültürü,Ankara: Gece Akademi
[1] Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, E-mail: arerdem@adu.edu.tr