Yusuf İPEKLİ
Emekli öğretmen
ipekli65@gmail.com
İl ve ilçe merkezleri dışında ülkemize 32.125 mahalle, 18.211 köy olmak üzere 50.336 yerleşim alanı var. Özellikle mahallelerin önemli bir kısmında pek çok ilçe nüfusdan daha çok insan yaşıyor .
50.336 köy ve mahalle aynı zamanda 50.336 muhtar demek.
Muhtar kim peki? Kimler muhtar olabilir? Ne iş yaparlar? Görev süresi ne kadardır? Nasıl seçilirler? Muhtarlık işlevsel mi, değil mi? Ülkede neden muhtar adayı enflasyonu yaşanıyor?
Muhtar ve dördü asıl, dördü yedek olmak üzere sekiz azayı köy ve/veya mahallede oturan seçmenler seçerek iş başına getirir.
Ne zaman mı? Yerel seçimler yapılınca...
442 Sayılı Köy Kanununa göre köylerde, ihtiyar heyetinin iki de doğal üyesi vardır: "Köyün öğretmeni ve imamı."
Hoş köy okullarının dörtte üçü kapalı olsa da kanun kanundur.
İhtiyar heyeti köylerde ne iş yapardı?
Öncelikle bütçeyi hazırlar, köyde oluşan ufak tefek anlaşmazlıkları çözer, içme suyu, okul, cami gibi köyün ortak mallarını korur, güzelleştirirdi. Köyün sınırlarına sahip çıkar, köy korucusu vasıtasıyla güvenlik önlemi de alırdı.
Mahalle muhtarı da mahallesini güzelleştirir, fakir halkın sorunlarına çözüm bulur, bol bol nüfus cüzdanı örneği ve ikamet ilmuhaberi hazırlar, karşılığında yurttaştan para alırdı. Ayrıca heyetiyle toplanır karar defterine aldığı kararları yazar, mülki amire onaylatır, uygular veya takip ederdi. Mahallelerde artık ne yazık ki karar defteri yok. Sorunlarla belediyeler ilgileniyor. Bu anlamda mahalle muhtarlığı işlevsiz ve gereksiz.
Çünkü yurttaş sorununu muhtar aracılığı ile çözme yerine CİMER'i tercih ediyor. Özellikle iktidar partisinin kapısını çalıyor. Olmadı ilgili birime veya bireye gidip bazen sertleşerek, bazen yalvar yakar, bazen patak kötek işini hallediyor.
Muhtar olmak için seçme ve seçilme hakkına sahip olmak yeterli. Ancak okuma yazma bilmeyenler, devlet memurları, yüz kızartıcı suç işleyenler muhtar olamıyor. Yaş sınırı yok.
Muhtarın görev süresi beş yıl. Muhtar seçilmenin dönemsel sınırı da yok. Seçimi kazanan biri ömrünün sonuna kadar muhtar olabilir.
Bağımsız aday olurlar. Muhtar adaylığı için mülki amir, kurum, kurul veya yargıdan izin alma koşulu yoktur. Oy pusulasını muhtar adayı kendisi hazırlar. Esas olarak oy pusulasının herhangi bir standardı da mevcut değildir.
Önümüzdeki 31 martta muhtarları da seçeceğiz. Tanrı korusun kimi yerlerde belki cinayete varan olaylara tanık olacağız. Tam 50.336 muhtar. Bunun için otuz seçmenli bir köyde iki, üç, dört aday olduğuna tanık oluyoruz. Nüfusu kalabalık yerlerde otuz, kırk muhtar adayı var. Kimi yerlerde iki kardeş, iki üç emmioğlu, enişte kayın, damat kayınpeder aday durumda.
Neden?
Çünkü muhtarlar maaş alıyor, hatta çok iyi maaş alıyor. Bir muhtarın bir aylık maaşı asgari ücret ile aynı. Üstelik emekli olmayan muhtarların sigorta primlerini de devlet karşılıyor.
Karşılığı mı?
Kocaman hiç!
Sadece muhtarların bir aylık maaş gideri tamı tamına {17.002 x 30.336 = 855 milyon 812 bin 672} TL. Altı sıfır atılmadan önceki parayla yaklaşık 856 trilyon.
Bu gider bir yılda 10 milyar 269 milyon 752 bin 064 TL. Önceki parayla 10.2 katrilyon. Beş yıllık bir dönemde 61 milyar, önceki parayla 61 katrilyon.
Bu rakamlara sigorta prim gideri dahil mi?
Hayır!
Peki muhtarlıklar bu kadar gidere değer iş yapıyor mu?
Hayır!
Öyleyse muhtarlık gerekli mi?
Üzgünüm ki, hayır!
Muhtar maaşları asgari ücret seviyesinde olmasa, sigorta primlerini devlet karşılamasa bu kadar talip çıkar mı?
Vallahi de hayır, billahi de hayır!
Peki ne yapmalı?
Muhtarlık müessesesi lağvedilmeli. Muhtarlık tarihe karışmalı.
Nasıl mı?
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile...
Olur mu?
Lafla peynir gemisi yürürse bal gibi olur.
Neden?
Oy gardaşım oy!
Var mı başka izahı?