Bireyin Kendini Farkedişi
Bireyin en başta birey davranışlarının nedenlerini bilmek zorundadır. Bunun için birey davranışlarına etki eden etkenleri tespit etmelidir. Kuşkusuz bu anlayışa sahip olmak için birey öncelikle davranışına etki eden etkenleri belirlemekle işe koyulabilir.
Kuşkusuz bir insanın davranışına etki eden davranışlarda çevresel etkenler başlı başına rol oynamaktadır. Bu etkenler yakın çevrede olduğu gibi uzak çevrede de olabilir. Bu durum olmadan birey kendini fark etmesi mümkün değildir.
Bilindiği gibi bir insanın yetişmesinde sosyalleştiği etkenler önemlidir. Sosyalleşme ortamları arasında da aile ve eğitim kuruları başlı başına rol oynamaktadır.
Kişi sosyalleşmesine etki eden bu etkenlerin niteliklerini ve kapsamını bildiğinde kendisini fark edebilir. Yine bir insanın tutumları da davranışına etki etmektedir. Çünkü tutumlar bir insanın davranışına yön vermektedir.
Tutumların oluşumunda ise duygular içinde bulunulan değerler vs. önemli bir yer tutmaktadır. Yine tutumların oluşumunda duygular belirleyicidir. Bu anlamda kişi duygularını tanımak zorundadır.
Bu açıdan kişi etkili duygusal zekaya sahip olmak zorundadır. Elbette bu eğitim sorunu olduğu gibi eğitim işidir de. Birey başta edebi eserler olmak üzere bu sorunun hakkında gelebilir.
Elbette bunun için edebiyat eserleri bunun için başlı başına rol oynamaktadır. Edebi eserler arasında şiir, roman en belirleyicidirler. Çünkü bu eserler duygusal zekâ ile doğrudan ilişkilidirler.
Bir kişinin kendini fark etmesi ve duygularını fark etmesinde içe bakış yöntemi de önem arz etmektedir. Pekâlâ, birey ne yapmalıdır ki içe bakış yöntemi etkili olsun.
Kuşkusuz içe bakış yönteminin etkili olması için birey tarafsız bir tutum sergilemelidir. Yani iç çevresini ele alırken kendine karşı dürüst olmak zorundadır.