EĞİTİMİ YENİDEN VE YENİDEN DÜŞÜNMEK
Eğitimin, her yerde herkese bedelsiz olması ve her çocuğun herkesin çocuğu olduğu gerçeği üzerinden yeniden düşünülmesi, hümanist bir yaklaşım olsa da kaçamayacağımız bir durumdur.
Eğitimin sorunlarına kesin bir çözüm üretilememesi doğası gereğidir. Ancak geleneksel eğitime bakış açımız ile bu bakış üzerinden uygulamalarda ısrar etmemiz bizi bir sonuca götürememektedir. Eğitimin bakış açısının değişmesi gerektiği ortadadır.
Değişimin olması, eğitim karar vericilerinin politikaları ile uygulayıcıların ürünleri üzerinden birlikte düşünüp çalışılarak, sorgulanıp dönüştürülme çabasıyla bir sonuç verebilir.
Bu anlamda eğitimi yeniden düşünmek, değişim çabasının gerçekleşmesi, eğitimde makro politikalara paralel olmak kaydıyla mikro ölçekte uygulamaların sınıfa ve okula inmiş haliyle daha gerçekçi olacağı söylenebilir.
Günümüzde sınıf ve okul, bireyin değişen psikolojik süreçlerini geliştirmenin yanısıra, toplumun değişen sosyal ihtiyaçları ile insan ihtiyacı yetiştirme gereksinimlerine artık cevap verememektedir. Sınıf ve okul edilgen bir öğrenme biçimi üzerinden öğrencileri hayata hazırlamaya çalışmaktadır.
Oysa dünya, bilginin giderek daha da etkin bir biçimde işlenmesini talep etmektedir. Buna karşılık biz sınıfta ne yapıyoruz? Öğrencileri yaş gruplarına göre bir araya toplayıp, herkes için aynı hızda ilerleyen ders programları oluşturmaya ve çocukların süreç içinde bir şeyler öğreneceğini ummaya çalışıyoruz.
Oysa ki çocukların sınıfta “özgün düşünceyi, kavramayı ve inisiyatif almayı”destekleyen bir sistem içerisinde yetiştirilmesi arzu edilmektedir.
Arzu edilen sisteminin klasik sistemden en önemli farkı; ham bilgi yerine, konuya hâkim olma yaklaşımıdır. Bu yaklaşım kitabî cümlelerle açıklanamaz, uygulamalardan gelen deneyimler, günümüzün ihtiyaçları ve gelecek vizyonu üçlemesinin birleşik çalışmasının ürünü olarak sahada görülebilir.
İnsanların öğrenme hızları birbirinden farklıdır. İnsanlar birbirinden farklı hızlarda öğrenir. Bazıları, hızlı bir biçimde öğrenirken; bazıları uğraşa uğraşa, yavaş yavaş öğrenir. Yavaş öğrenmek aptal anlamında değildir. Hızlı demek ise zeki anlamında kullanılmamalıdır. Konuyu hemen kavramak ile derinlemesine anlamak aynı karşılık olarak görülemez. İşte sistemin saç ayakları sınıftaki tüm çocukların öğrenmelerinin olacağı bir yaklaşım üzerine olmalıdır.
Karşılaştırma yaparak modelleyelim ve ana problem cümlemize cevap arayalım:
Şöyle bir insan kaynağı; “Okuyan, matematik ve insani bilimlerde edinilen temel yeterliliklere sahip, disiplinli ve uysal olan” insan kaynağı, gelenekçi. “Yeni fikirler bulup bunları uygulayabilecek, ömrü boyunca yeni şeyler öğrenebilecek, kendi kendini yönlendirebilen, meraklı, yaratıcı” insan kaynağı yeni toplumun istediği, modern. Biz bu iki insan kaynağı isteğimizin hangi tarafında durmamız gerektiğine karar verebilmeliyiz.
Kapitalist sistem meraktan çok düzen üzerine kurgulandığından dolayı gelenekçi insan kaynağı yetiştirme politikalarını istemektedir. Bu yönde uygulamalarını “devlet düzeni” yaklaşımıyla yapmaktadır. Bu anlamda yeni toplum modelli modern insan yetiştirme yaklaşımını istememekte, eğitim müfredatlarında bu yaklaşımdan çoğunlukla kaçmaktadır. Ana probleme cevap verecek gelenekçi-modern yaklaşım tartışması üzerinde durmamız gerekirken, temel tartışmanın aslında sistemik bir büyük sorunsallık olduğu sonucuna varılmaktadır. Bu sistemik tartışmanın öznesi kapitalist yaklaşımlara cevap verecek insan kaynağı yetiştirmek olduğu söylenebilir.
Yine de gelenek kavramının dayatması olan “hep böyle yapageldik” yaklaşımı ile “hep böyle yapmalıyız” dayatmasına yenilmememiz, mücadele etmemiz gerekmektedir.
Kaynakça:
Khan S. (2014). Dünya okulu (eğitimi yeniden düşünmek). (6.Baskı). İstanbul, Yapı Kredi Yayınları. Khan Akademi. (2022). (http://www.khanacademy.org.tr/).
Kılıç, A., Altınışık, S., & Kılıç, A. A. (2022). Within the Scope of Khan's the One World School of the Education Reimagine/Khan’ın Dünya Okulu Kitabı Kapsamında Eğitimi Yeniden Düşünmek.Education & Youth Research,2(2), 59-80.
Kurt, C. (2023). Eğitimi Yeniden Düşünmek. İskefiye Haber Gazetesi: Trabzon, Temmuz Sayısı, s.7.