İLETİŞİM SOSYOLOJİSİ ÜZERİNE

Sosyoloji - Dr. Öğr.Üyesi Uğur Dolgun İstanbul Üniversitesi

1- Size göre iletişimsosyolojisi nedir? analiz eder misiniz?İletişim sosyolojisi en genel biçimiyle, sosyolojiye özgü kavram ve metotlarla iletişimolgusunu anlamlandırma ve açıklama girişimidir. Alanla ilgili birçok kuramcı ve kitap kendilerine özgü tanımlar geliştirseler de, temel amaç iletişim biçimleri ile süreçlerini toplumsal bir çerçevede ele almak ve analiz etmektir. İletişimin kendisiyle beraber iletişim araçları da, bir yandan günümüzün yüksek teknolojisi sayesinde tarihte eşi görülmemiş bir ivme ile çeşitlilik kazanmış diğer yandan da kültürel ve toplumsal alanlarda özellikle eylemsellik gücünü yine hiç olmadığı kadar arttırmıştır. Eskiden daha çok bireyler arasındaki
iletişim süreçleri ile bunun toplumsal kimlik inşası ve toplumsal yapılara etkisi gibi konular üzerine odaklanırken, enformasyon toplumu ya da bilişim toplumu gibi adlarla nitelenen günümüz dünyasında teknoloji temelli güç ilişkileri ile kültürel unsurları elektronik medya ve sanal dünya üzerinden çözümleme noktasına kaymaktadır.2- İletişim sosyoloji açısından iletişim sürecinin ve öğelerine değinir misiniz? İletişim sosyolojisi, iletişim süreci ile öğelerini toplumsal bağlam içinde inceleyen disiplindir. İletişim süreci, beş temel bileşen yoluyla gerçekleşir. İletici ya da diğer deyişle gönderici, iletişim sürecini yani ilgili mesajı başlatan kişi ya da olgudur. Burada, bir haberin, düşüncenin, duyguların veya bilgilerin diğerlerine iletilmesi amacı vardır.Sözü geçen haber, düşünce, duygu ve bilgilerse, ikinci bileşen olan mesajı ortaya çıkartır. Bunlar yazılar, konuşmalar, görseller ya da medya yoluyla iletilen enformasyonlardır.
Bu mesajın iletilmesi amacıyla devreye sokulan araçlar ile yollaraysa kanal adı verilir. Bu kanallar, yazılı iletişim sürecinde belge ve metinler, birebir karşılıklı iletişimde sesler ve jestler, medya açısından da televizyon yahut bilgisayar ekranları yoluyla ulaştırılan görüntü ve sesler olabilir.İletişim sürecinde hedef alıcıdır. İletilmekte olan mesajı alan, onu anlamlandıran ve yorumlayan kişi ya da gruplardır alıcı dediğimiz.Sürecin son aşamasıysa geribildirim olarak adlandırılır. Bu, ilgili alıcıların kendilerine iletilen mesajı anlayıp anlamadıklarını gösteren tepkilerdir. İletici ile alıcı arasındaki iletişimin ne kadar doğru bir biçimde gerçekleşip gerçekleşmediği, geribildirim karşısında verilen tepkimeyle ölçülür.Bu süreçte iletişim, söz konusu unsurlarla sınırlı kalmaz, ayrıca kişisel, toplumsal ve kültürel faktörlerden de etkilenir. İşte iletişim sosyolojisi, bu faktörleri inceleyerek toplumsal normlar, değerler, güç ilişkileri, kültürel farklılıklar ve toplumsal yapıların iletişim sürecine etkilerini
araştırır. Bunu yaparken, medya, teknoloji ve iletişim araçlarının toplum üzerindeki etkilerini de analiz eder.3- iletişim kültürllemeve sosyalleşme arasındaki bağa değinir misiniz? İnsanlık tarihinin hiçbir döneminde “hız” olgusu bu kadar öne çıkmamıştı, bugün hız odaklı bir dünyada yaşıyoruz. Bu da özellikle medya ve iletişim kanalları noktasında özel bir önem taşıyor. Artık haberleri almak için ertesi günün gazetelerini beklemek zorunda değiliz, tüm gelişmelerden anı anına haberdar oluyor ve canlı yayınlar sayesinde içindeymiş gibi izliyoruz Daha da önemlisi, bir haberin ya da köşe yazısının pasif okuyucusu olmaktan çıktık, ilgilihaber ve yazının altı hızla yüzlerce hatta binlerce yorumla dolup taşabiliyor. Bu yorumlarsayesinde de, toplumsal fay hatları ile toplumsal kırılma noktaları daha net ve keskin biçimde kendilerini ortaya koyuyor. Tüm bu gelişmeler, iletişim sosyolojisini her geçen gün önemi daha da artan ve içeriği zenginleşen bir alan haline getiriyor.

Dr. Öğr.Üyesi Uğur Dolgun
İstanbul Üniversitesi