İNTERNET KULLANIMI VE GÜVENLİ İNTERNET
Sosyal Medya Yönetim Platformu Hootsuite’nin Dijital Küresel Genel Bakış 2022 Raporunda Türkiye’deki internet kullanımının dikkat çektiği görülmektedir. Toplam nüfusun internet kullanıcılarına oranı dünya genelinde yüzde 62,5 seviyesindeyken bu oran Türkiye'de yüzde 82 seviyesindedir. Dünya genelinde sosyal medya kullanan 16-64 yaş arası kullanıcılar, sosyal ağlarda günde ortalama 2 saat 27 dakika geçirirken, Türkiye'de bu sürenin 2 saat 59 dakika olduğu görülmektedir.Raporda ülke nüfusumuz 85 milyon olarak belirtilmesine karşın 78 milyon mobil telefon kullanıcısı olduğu ve mobil telefon kullanım oranının %91,4 olduğu, 69 milyon internet kullanıcısının bulunduğu, internet kullanım oranının %82 olduğu, 68,9 milyon aktif sosyal medya kullanıcısının bulunduğu ve sosyal medya kullanım oranının %80,8 olduğu görülmektedir.Bu veriler değerlendirildiğinde ülkemizde internette geçirilen süre ve kullanım oranının oldukça yüksek olduğunu görmekteyiz. İnternet kullanırken gerek yetişkinler gerekse çocuklar ne kadar güvende olabilir? Öncelikle bilmeliyiz ki çevrimiçi hiçbir ortam tam olarak güvenli değildir. Yani internet bağlantısının olduğu hiçbir yerde, hiçbir platformda ve hiçbir cihazda güvende olmadığımızı söylemek doğru bir tanımlama olacaktır. Çevrimiçi bulunduğumuz her ortamda mutlaka bir iz bırakıyoruz. Buna ‘’Dijital ayak izi ‘’ deniyor.Dijital ayak izi; dijital mecrada etkileşime girildiğinde kim olduğunuza dair ip uçları barındıran izlerdir. Pasif ve aktif dijital ayak izinden bahsedebiliriz. Pasif dijital ayak izine çerezler tarafından toplanan veriler ve arama geçmişimizi; aktif dijital ayak izine ise bilerek ve isteyerek paylaştığımız verileri örnek gösterebiliriz. Örneğin sosyal medyada paylaşılan fotoğraflar, bilgiler, gönderiler vs. gibi. Dijital güvenlik sağlamak istiyorsak paylaşılan verileri sınırlamalıyız. Güvenli olmayan web sitelerinden uzak durmak ve kaynağı bilinmeyen bağlantılara tıklamaktan kaçınmak da önemli bir çözüm olabilir. Ön belleği sık sık temizlemek, yazılımların güncel tutulmasını sağlamak gerekmektedir. Bilmeliyiz ki herkese açık olan wi-fi ağlarına bağlanmak güvenliği açığı doğurmaktadır. Güvenli ve güçlü olan parolalar kullanılmalı ve bu parolalar birkaç ayda bir yenilenmelidir. İki faktörlü doğrulama mutlaka oluşturulmalıdır.Peki güvenlik açıklarından nasıl sakınırız? Öncelikle hesaplarımızı korumak için basit ve tahmin edilir şifrelerden kaçınmamız, plaka, doğum tarihi, sevdiklerimizin isimlerinden oluşan şifre kombinasyonlarından uzak durmamız gerekmektedir. Böylelikle şifre kırma programları kullanılarak şifrelerimizin ele geçirilmesini önlemiş oluruz. Herkese açık wi-fi noktalarını kullanırken de dikkatli olmalıyız. Güvenilir kaynaklardan edinmediğimiz program ve uygulamaları da cihazlarımıza kurmamamızda fayda var. Aksi halde zararlı yazılımların hedefi haline gelebiliriz.Bunca tehlike içinde çocuklarımızı nasıl koruyabiliriz? Dijital araçların kullanımında yaş sınırının ön koşul olduğunu bilmekteyiz, yine sosyal medya kullanımında da bu kriter çok önemli. Çocuğumuz sosyal medya kullanmaya başlamadan onunla konuşmalı ve olası tehditleri anlatmalıyız. Çocuğumuza dijital ortamlarda da gerçek hayatta olduğu gibi kurallar olduğundan bahsetmeliyiz. Ayrıca yaşına uygun içeriklere erişimini sağlamalıyız. Çocuğumuz paylaşım yapmadan önce düşünmesi gerektiğini, dijital dünyada hiçbir bilginin mutlak anlamda kaybolmayabileceğini bilmeli. Çocuğumuza ait hesap ve cihazların güvenlik ve gizlilik ayarlarını sık sık kontrol etmeliyiz. Çocuğumuza gördüğü ve okuduğu bilgilerin doğruluğunu araştırmasını söylemeli ve öğretmeliyiz. Dijital ortamlarda gördüğü her içeriğin doğru olmayabileceğini bilmeli, endişe duyduğunda, rahatsız edici bir şey gördüğünde nasıl ve nereye şikâyet edebileceğini öğrenmeli.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun “https://www.ihbarweb.org.tr/” sitesini hem bizler hem de çocuklarımızın bilmesinde fayda bulunmaktadır. İhbar web sitesi; internette kişilik haklarının ihlal edildiğini düşündüğünüz içeriklerin Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna (BTK) ihbar edilmesine yarayan platformdur. İntihara yönlendirme, çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu ya da uyarıcı madde kullanımını kolaylaştırılması, sağlık için tehlike arz eden madde temini, müstehcenlik gibi ihbarları bu site üzerinden yapmak mümkündür.Ayrıca servis sağlayıcıların, modemlerin, dijital platformların, işletim sistemlerinin, program ve uygulamaların, akıllı cihazların birçoğunda ebeveyn denetimi hizmeti verildiği unutulmamalıdır. Ebeveyn denetim hizmetleri ile çocuğumuzun cihazlara, site ve uygulamalara erişimini kısıtlayabilir, süre koyabilir veya engelleyebiliriz.