YÖNETİM OKURYAZARLIĞI
Prof. Dr. Ali Rıza ERDEM
Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi
Yeni bir terim olarak “yönetim okuryazarlığı”, örgütün amaçlarının örgütteki her düzeydeki yöneticinin eşgüdümü ve etkin katılımıyla örgütün amaçlarının en üst düzeyde gerçekleştirilebilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Örgütteki her düzey yöneticinin sahip olması gereken “yönetim okuryazarlığı”, yöneticinin hem bireysel açıdan daha nitelikli hale gelmesini hem de mesleki açıdan yeterliliklerini geliştirebilme ve yeterlikleriyle ilgili becerilerini etkin işe koşabilme açısından bir gereklilik olarak karşımıza çıkmaktadır. Yönetim okuryazarlığı, “örgütteki her düzey yöneticinin örgütü bir bütün olarak görebilmesi, bulunduğu konumda örgütün amaçlarının gerçekleştirilmesine etkin katkı yapabilmesi, yönetim alanıyla ilgili teorik ve uygulamaya dönük literatürü eleştirel değerlendirerek uygulanabilir özgün çıkarımlarda bulunabilmesi ve karşılaştığı yönetsel problemlere zamanında, kalıcı ve uygulanabilir çözüm önerileri ortaya koyup etkin bir biçimde hayata geçirebilmesi”dir.
Yönetim okuryazarlığının “örgütü bir bütün olarak görebilmek”, “örgütün amaçlarını gerçekleştirmeye etkin katılabilmek”, “yönetim alanıyla ilgili literatürü eleştirel değerlendirebilmek”, “yönetim alanıyla ilgili literatürden uygulanabilir özgün çıkarımlarda bulunabilmek” ve “karşılaştığı yönetsel problemlere zamanında, kalıcı ve uygulanabilir çözümler getirerek etkin bir biçimde uygulayabilmek” olmak üzere beş boyutu bulunmaktadır.
i. Örgütü bir bütün olarak görebilmek. Örgüt açık bir sistem olarak birbiriyle ilişkili parçalar bütünüdür. Örgütün herhangi bir alt siteminde ve alt sisteminin herhangi bir parçasında meydana gelen olumlu/olumsuz değişiklik hem alt sistemi hem de içinde yer aldığı tüm sistemi etkileyecektir. Yönetim okuryazarı örgüt yöneticisinin, örgütü oluşturan tüm parçaları hem bütün içerisindeki konum hem de oluşturduğu bütün olarak görebilmesi gerekmektedir.
ii. Örgütün amaçlarını gerçekleştirmeye etkin katılabilmek. Örgütün var olma nedeni olan amaçların en üst seviyede gerçekleştirilmesi hem örgütün devamlılığı hem de örgütün gelişebilmesi açısından hayati önem taşımaktadır. Örgütün amaçlarının en üst düzeyde gerçekleştirilebilmesinde her düzeydeki örgüt yöneticisinin etkin katılımı hayati önem taşımaktadır. Yönetim okuryazarı örgüt yöneticisinin bulunduğu konumda örgütü amaçlarının en üst düzeyde gerçekleştirilebilmesine etkin biçimde katılabilmesi gerekmektedir.
iii. Yönetim alanıyla ilgili literatürü eleştirel değerlendirebilmek. Diğer alanlarda olduğu gibi yönetim ve yönetimin tüm alt alanlarında ulusal ve uluslararası düzeyde zengin bir literatür bulunmaktadır. Örgütteki yöneticilerin kendi alanıyla ilgili güncel literatürü hem takip edebilmesi hem de literatürü eleştirel bir biçimde değerlendirebilmesi kendini geliştirebilmesi açısından çok büyük önem taşımaktadır. Yönetim okuryazarı örgüt yöneticisinin alanıyla ilgili güncel literatürü hem takip edebilmesi hem de eleştirel olarak değerlendirebilmesi gerekmektedir.
iv. Yönetim alanıyla ilgili literatürden uygulanabilir özgün çıkarımlarda bulunabilmek. Örgütün hem amaçlarını en üst düzeyde gerçekleştirebilmesi hem de daha ileriye gidebilmesi ortaya konan uygulanabilir özgün fikirlerin hayata geçirilebilmesiyle mümkün olabilmektedir. Örgütteki yöneticilerin alanıyla ilgili literatürden yararlanarak örgütün amaçlarının en üst düzeyde gerçekleştirilmesine hem de geliştirilmesine yönelik uygulanabilir özgün çıkarımlarda bulunması beklenmektedir. Yönetim okuryazarı örgüt yöneticisinin alanıyla ilgili literatürden yaralanarak örgütün hem amaçlarının daha üst düzeyde gerçekleştirilmesine hem de geliştirilmesine yönelik uygulanabilir özgün çıkarımlarda bulunabilmesi gerekmektedir.
v. Karşılaştığı yönetsel problemlere zamanında, kalıcı ve uygulanabilir çözümler getirerek etkin bir biçimde uygulayabilmek. Örgütün amaçlarını gerçekleştirebilmek için yürütülen faaliyetlerde bazen hiçbir problemle karşı karşıya gelinmezken bazen olağan bazen de olağanüstü problemlerle karşılaşılabilmektedir. Örgütteki her düzey yöneticiden karşılaştığı problemlere zamanında, kalıcı ve uygulanabilir çözümler getirerek etkin bir biçimde uygulayabilmesi beklenmektedir. Yönetim okuryazarı örgüt yöneticisinin karşılaştığı problemlere zamanında, kalıcı ve uygulanabilir çözümler getirerek etkin bir biçimde uygulayabilmesi gerekmektedir.
Yönetim okuryazarlığı, örgütün varlığını sürdürebilmesi ve daha ileri noktalara gidebilmesi açısından örgütteki yöneticilerin etkililiğini artırdığı için stratejik bir önem sahiptir. Örgütler, keskin ve zorlu bir rekabetin ve mücadelenin sürdürüldüğü günümüzde ayakta kalabilmek ve daha ileriye gidebilmek için her düzeydeki yöneticisine “yönetim okuryazarlığı”nın etkin bir biçimde kazandırılmasına önem vermek durumundadır. Aksi takdirde, sıradan bir örgüt olmanın ötesinde var olma mücadelesi veren ve var olma mücadelesinden başarıyla çıkacağından şüphe duyulan bir konuma gelebilecektir.
Kaynak
Erdem, A. R. (2022) Eğitim yönetiminde yeni yaklaşım: Yönetim okuryazarlığı. Songül Karabatak (Editör), Eğitim & bilim - 2022 içinde (89–101), İstanbul: Efe Akademik Yayıncılık.