Dünyada Öğretmenlik Mesleğine Verilen Değere İlişkin Farklılıklar Ve Biz
Dünya genelinde kutlanmakta olan özel günler dışında her ülkenin kendi kültürel değerleri ile canlılık kazanan kimi zaman tarihi ve ideolojik bir takım tutkularının yansıtıldığı özel günleri vardır. Ülkeler farklı inançlar, farklı değerler ve farklı tarihi anıların onlarda bıraktığı izler etkisi ile özel günleri toplum birliği ve dayanışma ruhu ile organize etmektedirler. Dünya genelinde dini inançları birbirine uyumlu olan ülkelerin dini bayramlarının ortak olduğunu gözlemlediğimiz gibi, bazı özel günlerin de farklı din ve inançlarda olan toplumlar arasında ortak olarak kutlandığını görebilmekteyiz. 8 Mart Dünya Kadınlar Günü bu özel günlerden birine en yaygın verilebilecek örneklerden biridir. Bunlar dışında dünyada insan hakları kadın, çocuk ve yaşlılarla birlikte çevre ve özel eğitim gibi konuların da her geçen gün değer kazanarak yaygınlaştığını gözlemleyebilmekteyiz. 3 Aralık Dünya Engelliler Günü nedeniyle toplumda saygın görevler üstelenen pek çok kişinin mesajlarını gördüğümüz gibi, sadece Türk toplumuna özgü bazı kültürel değerlerimiz ve özel günlerimize de önem vermekteyiz. Örnek vermek gerekirse Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde her yıl 24 Kasım tarihinde Öğretmenler günü kutlanmaktadır. Öğretmenler Günü’nde okullarda ders programları çerçevesinde dönemin Milli Eğitim kararları çerçevesinde etkinlikler gerçekleştirilmektedir. Bu çerçevede dünyanın bazı ülkelerinde öğretmenler gününde tatil olduğunu da belirtebiliriz. Öğretmenler günü ile ilgili Mustafa Kemal Atatürk’e 11 Kasım 1928 yılında yapılan o dönemin bakanlar kurulu toplantısında alınan karar sonucunda 24 Kasım 1928 yılında Milletler Mektepleri Talimatnâmesi’nin yayınlanması sonucu ile “ Milletler Mektepleri’nin Başöğretmeni” ünvanı verilmiştir. Bu konuya ilişkin Mustafa Kemal Atatürk’ün doğumunun 100. Yılı olan 1981 yılında Mustafa Kemal Atatürk’e başöğretmenlik ünvanının verildiği gün Türkiye’de her yıl 24 Kasım Öğretmenler Günü olarak kutlanmaktadır. Bu durum 26 Kasım 1992 yılında Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Öğretmenler Günü Kutlama Yönetmeliği çerçevesinde gerçekleşir. Ancak Fransa’nın Paris şehrinde 5 Ekim 1996 yılında gerçekleştirilen “ Öğretmenlerin Statüsü Hükümetlerarası Özel Konferansı” sonucunda UNESCO temsilcileri ile ILO tarafından “ Öğretmenler Statüsü Tavsiyesi” nin oy birliği ile kabul edilişinin yıl dönümüdür. Nitekim 1994 yılından beri her yıl UNESCO tavsiyesi ile 5 Ekim’in Öğretmenler Günü dünyanın pekçok ülkesi bu özel günün kutlanmasını sağlayarak dünyanın birçok ülkesinde bu özel gününün değer kazanmasına etki etmiş gibi görünmektedir. Nitekim Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde öğretmenler günü ile ilgili öğretmen sendikaları Türkiye’de Kenan Evren döneminde yaşanılan siyasi olayların ardından bu günün öğretmenlere armağan edilişi ile ilgili olumsuz bir tutum sergilemektedirler. Bu çerçevede öğretmenler adına temsili olarak son yıllarda öğretmenler günü ile ilgili 5 Ekim Dünya Öğretmenler Gününü’nün kutlanması tarafında durulmuştur. Ancak 1980’lerden beri adanın kuzeyinde de Türkiye’de olduğu gibi bazı değerlerin değer bulması 24 Kasım Öğretmenler Günü’nü Kıbrıslı Türklerin de sahiplenmesi bu günü kültürel anlamda da değerli kılmıştır. Kıbrıs Türk toplumu öğretmenler gününe ilişkin öğretmenlerin hatırlaması ve toplumda değer kazanması adına sendikaların basın açıklamarına karşılık 24 Kasım günü hem ulu önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ü saygı ve minnetle anmakta hem de bu değeri gelecek nesillere aktarabilmek adına yaşantı hâline getirmeyi başarmaktadır. Sendikaların özellikle ilköğretim sendikası olarak bilinen Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası’nın 24 Kasım gününe ilişkin sessiz tavrına ilaveten bir dönem sendika yönetiminin bir ayıpmış gibi tepki verdikleri 24 Kasım ile ilgili öğretmene değer veren veli ve öğrenci tutumu ile mutluluk ve huzur bulan öğretmenlerin bu günü kabul etmesi aslında sessiz bir cevap olarak adeta sendika tutumuna bir tepki idi. Bu çerçevede ortaöğretim sendikası olan Kıbrıs Türk Ortaöğretim Sendikası’nın toplumun beklentilerine ve öğretmenlerin beklentilerine önem vermesi bu sendikanın bu güne ilişkin tavrını diğer sendikadan ayran bir tutumla öğretmenler gününde üyeleri için düzenlemekte oldukları yemek organizasyonları ile takdir edilmektedir. Kısaca 5 Ekim tarihinde Kıbrıs’ın kuzeyinde popülarite yaratılmaya çalışılsa da öğretmenler günü olarak öğretmenler hâlâ daha 24 Kasım’ı benimsemiş bir biçimde kutlamalarını sürdürmektedirler. O güne ilişkin birçok okulda emekli olan öğretmenlerin de değer görmesine yönelik okul çatısı altında öğretmenlerin unutulmaması adına organizasyonlar özellikle bu yıl pandemi döneminde öğretmenlerin fedakarlıklarının da etkisi ile daha da bir arttırılmıştır. Kıbrıslı Türkler gerek kültürel anlamda Atatürk’e değer veren toplum yapısının mevcudiyetini dikkate almasının elbette bu toplumun insanlarını yetiştiren öğretmenler günü olarak 24 Kasım tarihinde öğretmenlerin değer görmesini daha makûl görmektedirler. Özellikle aktif olan iki sendikadan biri olan Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası’Wnın bu özel güne ilişkin karşıt açıklamaları, 24 Kasım gününe yönelik verdiği tepkilere rağmen ilkokullarda hâlâ daha üyesi olan öğretmenlerin bu günün değerli olmasını istediğini etkinlikler çerçevesinde topluma hissettirmektedir. Bunlar dışında Kıbrsılı Türkler 5 Ekim’i Dünya Öğretmenler günü olarak kabul ederken, 24 Kasım Öğretmenler günü ile ilgili tarihsel anlamda yaşanılan acılara rağmen Mustafa Kemal Atatürk’e değer veren ve ona sahip çıkan bir toplum yapısında KKTC değerlerini dikkate alan sendikal yapının oluşumu üye değerleri açısından da önemli bir beklenti olsa gerek. Genel alnlamda ortaokul ve lise öğretmenlerinin yoğun olarak üyesi olduğu KTOES( Kıbrıs Türk Ortaöğretim Öğretmenler Sendikası) ‘ e bakıldığında ise; Ktoes’in her yıl üyeleri için 24 Kasım yemeğini düzenleme ve organizasyonlarını sürdürmekten vazgeçmemesi takdiri hak ediyor. Dolayısıyla adanın kuzeyinde ilköğretim kurumlarına bağlı öğretmenleri temsil eden Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası ve ortaöğretim kurumlarına bağlı öğretmen üyelerin yoğun olduğu Kıbrıs Türk Orta Eğitim Öğretmenler Sendikası, 24 Kasım İle ilgili bu günün Türkiye'de dönemin askerî rejiminin kararı olmasına ilişkin 5 Ekim'in daha evrensel bir nitelik taşıdığına işaret etmeye çabalasa da iki sendikanın 24 Kasım Kutlamalarına ilişkin tavırlarını mukayese ettiğimizde ortaöğretim sendikasının bu özel günü mâl edilmiş bir değer olarak Atatürk’e ve Atatürk değerlerine önem veren bir misyonla üyelerinin beklentilerini toplum değerleri ile kırmadan basında bu güne ilişkin paylaşımlarını sakınmamakla yansıtması yönetimde var olan üyelerin değişiminin de etkisi ile dikkat çekmektedir.
Bu süreçte iki sendikanın da Türkiye tarihinde Kenan Evren Döneminde asılan ya da cezalandırılan öğretmenlerle ilgili tarihi acılara ilişkin vermiş olduğu tepkilere bakıldığında bir taraftan üyelerinin duygu, düşünce ve inançlarının yanı sıra değerlerine saygı duyan bir sonuç tablosu ortaya çıkarken, diğer taraftan üyelerinin istek ve taleplerini dikkate almamakla ilgili ısrarcı bir olumsuz tepkiye rağmen üyelerin hâlâ daha üyeliklerini devam ettirmekte olduğu bir sendika gücü olduğu görülmektedir. Oysa dünyanın birçok ülkesinde öğretmenler gününe ilişkin okulların açılış ve kapanış tarihlerinde var olan farklılıklar gibi öğretmenler gününe ilişkin de farklılıklar olabildiğini gözlemleyebilmekteydik. Örneğin Cezayir, Fas, Katar, Libya, Mısır, Suudi Arabistan, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Tunus, Ürdün, Yemen, Umman gibi 12 Arap ülkesinde her yıl 28 Şubat tarihinde Öğretmenler günü olarak kutlanmaktadır. Bunlar dışında Azerbaycan ve Avusturalya’da UNESCO Tarafından Dünya Öğretmenler günü olarak tavsiye edilen ve bu bağlamda uluslararası Öğretmenler günü olarak 5 Ekim kabul edilmiş olsa da Avusturalya’da da bu tarihte okullar genellikle tatil olduğu için her yıl ekim ayının son Cuma gününde kutlanmalar yapılmaktadır. Çek Cumhuriyeti’nde ve Slovakya’da 28 Mart tarihinde kutlanmakta olan öğretmenler günü Hindistan’da 5 Eylül, İran’da 2 Mayıs , Malezya’da 16 Mayıs, Peru’da 6 Temmuz tarihinde kutlanmaktadır. Ancak her ülkenin farklı tarihi izlerini de barındıran bu özel günde toplumların kendilerine has değerlerini de barındırıyor olması dikkat çekicidir. Örneğin Peru’da 1953’ten beri 6 temmuz Öğretmenler günü olarak kabul edilmiştir. bu günün resmi anlamda öğretmenler günü olarak kabul edilişi ile ilgili Peru’nun bağımsızlığını kazanmasının üzerine 6 Temmuz 1822’de kabul edilen yasa çerçevesinde Peru’da ilk öğretmen okulunun kurulması nedeniyle 6 temmuz tarihini öğretmenler günü olarak kutlamaktadırlar.
Çek Cumhuriyeti’nde ve Slovakya’da öğretmenler gününü’nün 28 Mart olma nedeni Evrensel eğitimin ilk savunucularından biri olan Jan Amos Comenius’un doğum yıldönümünü öğretmenler günü olarak değer bulurken; Hindistan’da eski Hindistan devlet devlet başkanı ve öğretmeni de olan Dr. Sarvepalli Radhakrishan’ın doğum günü olan 5 Eylül tarihi ile ilgili enterasan bir iz ile tarihten tarihe nesilden nesile aktarılmaktadır. 1962 yılında Hindistan’da Cumhurbaşkanı olması üzerine öğrencileri ve arkadaşlarının ona doğum günlerinin kutlanması ile ilgili isteklerini danıştıkları bir anda yanıt olarak "Benim doğum günümü ayrıca kutlamak yerine, 5 Eylül Öğretmenler Günü olarak kutlansa bu benim kendi gurur ayrıcalığım olur." demiştir. Tatil olmadan öğrencilerin okula normal günmüş gibi okula gittikleri bu özel günde çeşitli etkinlikler, dersler, kutlama aktivitelerinin yanı sıra hatırlatma ve teşekkür dolu anlarla öğretmenliğin değerine ilişkin farklı türlerde öğrencilerin öğretmenlere yansıttıkları güzel sürprizlere de yer verilmektedir. Nitekim bugün eğitimde sosyal medyada Hintlerin eğitime ve öğretmenliğe verdiği değerleri pek çoğumuz sosyal medya aracılığı ile takip edebilmekteyiz. Hindistan’da toplumun öğretmene gelenekleri kapsamında saygı duyması ve değer vermesinin yanı sıra öğretmenlik mesleğinin onure edilen bir meslek olarak saymaktadırlar. Öğrencilere eğitim sürecinde tarihlerinde eski bir Hint’in öğretmeni 3. Sırada tuttuğu anne, baba ve Öğretmenin Tanrı olduğu anlamına gelen “ "Maata, Pitha, Guru, Daivam" ı kuşaktan kuşağa aktarırken; Bir beyitin (doha) söylemi olan “Guru Govind doou khare kake lagon paai? Balihari guru aap ki Govind deeo batai”, ne göre "İlk selamımı kime vermem gerektiği konusunda içinden çıkılmaz bir durum içindeyim: Öğretmen mi yoksa Tanrı mı?. Beni Tanrı'yı bilmem konusunda aracılık edecek kişi olan öğretmeni seçmeliyim."
Başka bir örnek olarak, Hinduizmin kutsal kitabının orta kısımlarında "Guru Bramha, Guru Vishnu, Guru devo Maheshwaraha - Gurusakshath parabramha tasmai shree gurve namaha," der, çevirisiyse "Öğretmen üçlü birliktir. Öğretmenin kendisi Tanrı'nın önündeki belirtidir." Öğretmen her çocuğa her kimseye bilgi vermekle kalmaz onun annesi görevini de üstlenmiş olur.Öğretmenler günü ile ilgili İran’da da Murtaza Mutahhari'nin öldürülüşünün yıldönümü olan 2 Mayıs günün Öğretmenler Günü olarak kutlanması yine tarihi ve kültürel değerleri bu özel günün kutlandığını görülmektedir. Bu çerçevede toplumların inanç ve değer yargılarının yanı sıra toplumsal beklentilerinin sivil toplum kuruluşlarınca doğru anlamlandırılması oldukça değerlidir. Evrensel bir değer olarak annelerimizi düşünecek olduğumuzda dünyanın birçok ülkesinde anneler günü ile ilgili farklılıklar olduğunu görebilmekteyiz. örneğin Afganistan, Arnavutluk, Ermenistan, Azerbaycan, Belarus, Laos, Bosna Hersek, Bulgaristan, Makedonya, Moldova, Karadağ, Romanya, Rusya, Sırbistan, Kazakistan, Kırgısiztan gibi ülkeler 8 mart tarihinde anneler gününü kutlarken; Macaristan, Litvanya, Portekiz, İspanya, Türkiye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti gibi ülkeleri anneler günü olarak her yıl Mayıs ayının ilk Pazar günü kutlamaktadırlar. Bu çerçevede Mısır, Irak, Ürdün, Kuveyt, Umman, Lübnan, Filistin, Katar, Suudi Arabistan, Sudan, Suriye Birleşik Arap Emirlikleri, Yemen gibi ülkelerde anneler günü 21 Mart tarihinde kutlanmaktadır. Ülkeler en genel değerleri kendilerinde yaşam buldurdukça yaşatıyorlarsa bizim değerlerimizi örnek alabilecek belki de daha farklı ülkeler de var olabilir.
İnsan gençliğinde kendini beğenmez, ancak yıllar geçtikçe güzelliğin gençlik olduğunu gençlikte beğenmediği fotoğraflara “Ne güzeldim” diyerek ifade ederken itiraf eder. Hayatın yoğunluğundan aynaya fırsat bulup bakamadığımızı yoğunlukların bittiği bir anda, enerjimizin azaldığı bir anda yavaşladığımız bir günde aynaya bakarken kırışan bir cildin yaşın ilerlediği ve yaşlılık hissini değerler zincirinde kendi geçmişine baktıkça değerler bütününde onure eder. Nitekim her öğretmen mesleğini aslında ölene kadar sürdürür ve hatta birçok öğretmen bugün yaptığı farklı girişimlerle model olduğu öğretmenler ile de kendini başka nesillere yaşatır. Kendimize has değerlerimize ilişkin öğretmenlik mesleği ile ilgili var olan değerlerimizi hiçbir siyasi ya da politik iradeye kapılmadan bu topluma Türkçe dilini kara tahta başında öğreten Mustafa Kemal Atatürk’e saygı duyarak kutlamak hayıflanılacak bir durum değildir. Nitekim gerek Türkiye’de gerekse Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde toplum öğretmenini kendi değerleri ile anmayı tercih etmektedir. Ne mutlu bizlere.
Kaynakça :
Haberler.com, 2020
24 kasım 2020 tarihinde HABERLER.COM sitesindeki “ https://www.haberler.com/ogretmenler-gunu-diger-ulkelerde-dunyada-ne-13755131-haberi/
Ülkeler Dünya Anneler Gününü Hangi Tarihte Kutluyor? (topukluhaber.com)